علائم روماتیسم و آشنایی با این بیماری خطرناک
علائم روماتیسم یکی از راههای تشخیص این بیماری مزمن است. روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید یک اختلال روماتولوژیک و نوعی اختلال التهابی مزمن است که میتواند مفاصل را تحت تاثیر قرار دهد. در برخی از افراد، علائم روماتیسم میتواند شامل آسیب به طیف گستردهای از سیستمهای بدن از جمله پوست، چشمها، ریهها، قلب و عروق خونی باشد.
یک اختلال خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید زمانی رخ میدهد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافتهای بدن حمله کند. برخلاف آسیب ساییدگی ناشی از استئوآرتریت، آرتریت روماتوئید پوشش مفاصل را تحت تاثیر قرار میدهد و باعث تورم دردناکی میشود که در نهایت میتواند منجر به فرسایش استخوان و بدشکلی مفصل شود. این گونه بیماریها در دسته بیماریهای روماتولوژی قرار دارند.
التهاب مرتبط با آرتریت روماتوئید همان چیزی است که میتواند به سایر قسمتهای بدن نیز آسیب برساند. در حالی که انواع جدید داروها گزینههای درمانی را به طور چشمگیری بهبود بخشیدهاند، روماتیسم شدید همچنان میتواند باعث ناتوانیهای جسمی نیز شود. روماتیسم یک بیماری خود ایمنی است که میتواند باعث درد مفاصل و آسیب در سراسر بدن شود. گفتنی است که آسیب مفصلی که RA ایجاد میکند معمولا در هر دو طرف بدن اتفاق میافتد.
بنابراین، اگر مفصلی در یکی از بازوها یا پاهای تحت تأثیر قرار گرفته باشد، احتمالا همان مفصل در بازو یا پای دیگر نیز تحت تأثیر قرار خواهد گرفت. این روشی است که پزشکان RA را از سایر اشکال آرتریت، مانند استئوآرتریت (OA) تشخیص میدهند.
زمانی که آرتریت روماتوئید در مراحل اولیه تشخیص داده شود، درمان بهترین نتیجه را دارد، بنابراین مهم است که از علائم روماتیسم آگاهی یابید. در ادامه در مورد RA از انواع و علائم گرفته تا درمانهای خانگی، رژیمهای غذایی و سایر درمانها اطلاعاتی را در اختیارتان قرار دادهایم.
علائم روماتیسم یا آرتریت روماتوئید
علائم و نشانههای آرتریت روماتوئید ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مفاصل حساس، گرم و متورم
- سفتی مفاصل که معمولا در صبحها و بعد از عدم تحرک بدتر میشود
- خستگی، تب و از دست دادن اشتها
روماتیسم اولیه تمایل دارد ابتدا مفاصل کوچکتر را تحت تاثیر قرار دهد به ویژه مفاصلی که انگشتان دست را به دست و انگشتان پا به پاهای شما متصل میکنند.
با پیشرفت بیماری، علائم اغلب به مچ دست، زانو، مچ پا، آرنج، باسن و شانهها گسترش مییابد. در بیشتر موارد، علائم در مفاصل یکسان در هر دو طرف بدن رخ میدهد.
حدود 40 درصد از افرادی که روماتیسم دارند نیز علائم و نشانههایی را تجربه میکنند که مفاصل را درگیر نمیکنند. مناطقی که ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند عبارتند از:
- پوست
- چشمها
- ریهها
- قلب
- کلیهها
- غدد بزاقی
- بافت عصبی
- مغز استخوان
- رگهای خونی
علائم روماتیسم ممکن است از نظر شدت متفاوت باشد و حتی ممکن است در مواقعی بروز کند. با گذشت زمان، آرتریت روماتوئید میتواند باعث تغییر شکل مفاصل و جابجایی آنها از جای خود شود.
RA یک بیماری مزمن است که با علائم التهاب و درد در مفاصل مشخص میشود. این علائم و نشانهها در دورههایی تشدید میشود. زمانهای دیگر به عنوان دورههای بهبودی شناخته میشوند، زمانی است که علائم به طور کامل ناپدید میشوند.
در حالی که علائم روماتیسم میتواند چندین اندام بدن را تحت تاثیر قرار دهد، علائم مفصلی RA عبارتند از:
- درد مفاصل
- تورم مفصل
- سفتی مفصل
- از دست دادن عملکرد مفصل و تغییر شکل
علائم روماتیسم میتواند از خفیف تا شدید متفاوت باشد. مهم است که علائم خود را نادیده نگیرید، حتی اگر آنها مقطعی باشند. دانستن علائم اولیه RA به شما و پزشک کمک میکند تا آن را بهتر درمان و مدیریت کنید.
انواع روماتیسم
انواع مختلفی از روماتیسم یا آرتریتها وجود دارد. دانستن نوع میتواند به پزشک کمک کند تا بهترین نوع درمان را برای ارائه دهد.
انواع روماتیسم عبارتند از:
روماتیسم سرمی مثبت: اگر مبتلا به روماتیسم سرمی مثبت هستید، نتیجه آزمایش خون فاکتور روماتوئید مثبت است. این بدان معنی است که آنتی بادیهایی وجود دارد که باعث میشود سیستم ایمنی بدن به مفاصل حمله کند.
روماتیسم سرم منفی: اگر نتیجه آزمایش خون RF منفی و نتیجه ضد CCP منفی باشد، اما همچنان علائم روماتیسم گزارش شود، ممکن است RA سرم منفی وجود داشته باشد. در نهایت ممکن است آنتی بادی ایجاد شده و تشخیص خود را به روماتیسم مثبت تغییر دهد.
آرتریت ایدیوپاتیک نوجوانان (JIA): آرتریت ایدیوپاتیک نوجوانان به آرتریت روماتوئید در کودکان 17 ساله و کمتر اشاره دارد. این بیماری قبلا به عنوان آرتریت روماتوئید نوجوانان (JRA) شناخته میشد. علائم آن مشابه سایر انواع روماتیسم است، اما ممکن است شامل التهاب چشم و مشکلات رشد فیزیکی نیز باشد.
شایعترین نوع روماتیسم
روماتیسم سرمی مثبت شایعترین نوع روماتیسم است. این نوع آرتریت ممکن است در خانوادهها ایجاد شود. روماتیسم مثبت سرمی ممکن است با علائم شدیدتری نسبت به روماتیسم سرمی منفی همراه باشد.
علائم ارائه شده از روماتیسم سرمی مثبت میتواند شامل موارد زیر باشد:
- سفتی صبحگاهی که 30 دقیقه یا بیشتر طول میکشد
- تورم و درد در مفاصل متعدد
- تورم و درد در مفاصل متقارن
- ندولهای روماتوئید
- تب
- خستگی
- کاهش وزن
روماتیسم همیشه محدود به مفاصل نیست. برخی از افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید مثبت میتوانند در چشمها، غدد بزاقی، اعصاب، کلیهها، ریهها، قلب، پوست و رگهای خونی دچار التهاب شوند.
علاوه بر این روماتیسم میتواند دیگر اندامهای بدن را نیز تحت تاثیر قرار دهد. در ادامه برخی از این نواحی را نام میبریم:
- روماتیسم قلبی
- روماتیسم زانو
- روماتیسم لگن
- روماتیسم ستون فقرات
تشخیص آرتریت روماتوئید
تشخیص آرتریت روماتوئید ممکن است زمانبر باشد و ممکن است برای تایید یافتههای معاینه بالینی نیاز به آزمایشهای آزمایشگاهی متعدد داشته باشد. پزشک از چندین ابزار برای تشخیص علائم روماتیسم استفاده میکند.
معاینه فیزیکی شامل موارد زیر خواهد بود:
- تورم و قرمزی
- بررسی عملکرد مفصل و دامنه حرکتی
- لمس مفاصل آسیبدیده برای بررسی گرما و حساسیت
- تست رفلکس و قدرت عضلانی
اگر پزشک مشکوک به RA باشند، به احتمال زیاد شما را به متخصصی به نام روماتولوژیست ارجاع میدهند.
از آنجایی که هیچ آزمایشی نمیتواند تشخیص علائم روماتیسم را تأیید کند، پزشک یا روماتولوژیست ممکن است از چندین نوع آزمایش مختلف استفاده کند.
- پزشک ممکن است خون را برای مواد خاصی مانند آنتی بادیها آزمایش کند، یا سطح برخی از مواد مانند واکنش دهندههای فاز حاد را که در طول شرایط التهابی افزایش مییابد، بررسی کند. این موارد میتوانند نشانه RA باشند و به تشخیص کمک کنند
- متخصصین همچنین ممکن است آزمایشهای تصویربرداری خاصی مانند سونوگرافی، اشعه ایکس یا MRI را درخواست کنند
- آزمایشها نه تنها نشان میدهند که آیا آسیب مفصلی رخ داده است، بلکه شدت آسیب را نیز نشان میدهند
- ممکن است برای برخی از افراد مبتلا به علائم روماتیسم نیز ارزیابی و نظارت کامل سایر سیستمهای اندام توصیه شود
آزمایش خون برای بررسی علائم روماتیسم
انواع مختلفی از آزمایش خون وجود دارد که به پزشک یا روماتولوژیست کمک میکند تا تشخیص دهد که آیا علائم روماتیسم دارید یا خیر. این تستها عبارتند از:
آزمایش فاکتور روماتوئید: آزمایش خون RF پروتئینی به نام فاکتور روماتوئید را بررسی میکند. سطوح بالای فاکتور روماتوئید با بیماریهای خودایمنی به ویژه RA مرتبط است.
تست آنتی بادی پروتئین ضد سیترولین شده (ضد CCP): این آزمایش به دنبال آنتی بادی مرتبط با RA میگردد. افرادی که دارای این آنتی بادی هستند معمولا به این بیماری مبتلا میشوند. با این حال، همه افراد مبتلا به RA برای این آنتی بادی مثبت نیستند. ضد CCP Ab برای RA اختصاصی تر از تست RF است.
تست آنتی بادی ضد هستهای پانل: آنتی بادی ضد هستهای سیستم ایمنی را آزمایش میکند تا ببیند آیا آنتی بادی تولید میکند یا خیر. بدن ممکن است در پاسخ به انواع مختلف شرایط، از جمله RA، آنتی بادی بسازد.
سرعت رسوب گلبول قرمز: تست ESR به تعیین میزان التهاب در بدن کمک میکند. نتیجه به پزشک میگوید که آیا التهاب وجود دارد یا خیر. با این حال، دلیل التهاب را نشان نمیدهد.
تست پروتئین واکنشی :C یک عفونت شدید یا التهاب قابل توجه در هر نقطه از بدن میتواند کبد را تحریک کند تا پروتئین C-reactive بسازد. سطوح بالای این ماده نشانگر التهابی با RA مرتبط است.
عوامل خطر ابتلا به علائم روماتیسم
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به علائم روماتیسم را افزایش دهند عبارتند از:
- جنسیت: زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به آرتریت روماتوئید هستند
- سن: آرتریت روماتوئید ممکن است در هر سنی رخ دهد، اما معمولا در میانسالی شروع میشود
- سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای خانواده مبتلا به علائم روماتیسم باشد، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش میدهد
- اضافه وزن: به نظر میرسد افرادی که اضافه وزن دارند تا حدودی بیشتر در معرض خطر ابتلا به علائم روماتیسم هست
- باکتریها: قرار گرفتن در معرض انواع خاصی از باکتریها، مانند باکتریهای مرتبط با بیماری پریودنتال
- ویروسها: داشتن سابقه عفونتهای ویروسی مانند ویروس اپشتین بار که باعث مونونوکلئوز میشود
- ضربه یا آسیب: مانند شکستگی استخوان، دررفتگی مفصل و آسیب رباط
- سیگار کشیدن: سیگار کشیدن خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید را افزایش میدهد، به خصوص اگر استعداد ژنتیکی برای ابتلا به این بیماری وجود داشته باشد. به نظر میرسد سیگار کشیدن نیز با شدت بیشتر بیماری همراه باشد
درمان آرتریت روماتوئید
هیچ درمانی برای روماتیسم وجود ندارد، اما درمانهایی وجود دارد که میتواند در مدیریت آن کمک کند.
اخیرا، پیشرفتها در استراتژیهای درمانی منجر به بهبود دائمی نتایج و کیفیت زندگی برای مبتلایان به آرتریت روماتوئید شده است. درمان آرتریت روماتوئید هدف یک فلسفه درمانی است که روماتولوژیستها برای مدیریت موثر این بیماری از آن استفاده میکنند.
درمانهای RA به مدیریت درد و کنترل پاسخ التهابی کمک میکند که در بسیاری از موارد میتواند منجر به بهبودی شود. کاهش التهاب همچنین میتواند به جلوگیری از آسیب بیشتر مفاصل و اندام کمک کند.
درمانها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- داروها
- درمانهای جایگزین یا خانگی
- تغییرات رژیم غذایی
- انواع خاص ورزش
برای بسیاری از افراد، این درمانها برای داشتن زندگی فعالی کمک کننده هستند و خطر عوارض طولانی مدت را کاهش میدهند.
داروهای آرتریت روماتوئید
انواع مختلفی از داروها برای RA وجود دارد. برخی از این داروها به کاهش درد و التهاب RA کمک میکنند. برخی به کاهش شدت و محدود کردن آسیبهایی که RA به مفاصل وارد میکند، کمک میکنند.
داروهای بدون نسخه زیر به کاهش درد و التهاب در حین تشدید RA کمک میکنند:
- داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)
- کورتیکواستروئیدها
- استامینوفن
داروهای زیر برای کاهش آسیبهایی که RA میتواند به بدن وارد کند عمل میکنند:
- داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری DMARD: این داروها با مسدود کردن پاسخ سیستم ایمنی بدن کار میکنند که به کاهش سرعت پیشرفت RA کمک میکند.
- بیولوژیک: این داروی نسل جدید DMARDهای بیولوژیکی به جای مسدود کردن کل پاسخ سیستم ایمنی بدن، پاسخی هدفمند به التهاب ارائه میدهند. آنها ممکن است یک درمان موثر برای افرادی باشند که به DMARDهای سنتی تر پاسخ نمیدهند.
- مهارکننده های ژانوس کیناز (JAK): اینها زیرمجموعه جدیدی از DMARDها هستند که برخی از پاسخهای ایمنی را مسدود میکنند. داروهایی هستند که پزشک ممکن است برای کمک به جلوگیری از التهاب و جلوگیری از آسیب به مفاصل توصیه کند، البته زمانی که DMARDها و DMARDهای بیولوژیکی برای شما کار نمیکنند.
درمانهای خانگی برای آرتریت روماتوئید
برخی از درمانهای خانگی و تنظیمهای سبک زندگی ممکن است به بهبود کیفیت زندگی کمک کنند. این درمانها شامل، استراحت و وسایل کمکی است.
ورزش
ورزشهای کمضربه میتوانند به بهبود دامنه حرکتی مفاصل و افزایش تحرک کمک کنند. ورزش همچنین میتواند ماهیچهها را تقویت کند، که میتواند به کاهش فشار وارده از مفاصل کمک کند. همچنین یوگای ملایم را امتحان کنید که در نتیجه آن میتوانید قدرت و انعطاف پذیری را دوباره به دست آورید.
استراحت کافی داشته باشید
ممکن است در هنگام تشدید بیماری به استراحت بیشتر نیاز داشته باشید. خواب کافی به کاهش التهاب، درد و همچنین خستگی کمک میکند.
گرما یا سرما را اعمال کنید
کمپرس یخ یا کمپرس سرد میتواند به کاهش التهاب و درد کمک کند. همچنین ممکن است در برابر اسپاسم عضلانی موثر باشند.
میتوانید گزینههای سرما درمانی را با درمانهای گرم مانند دوش آب گرم و کمپرس گرم جایگزین کنید. این مورد به کاهش سفتی کمک میکند.
دستگاه های کمکی را امتحان کنید
وسایل خاصی مانند آتل و بریس میتوانند مفاصل را در حالت استراحت نگه دارند که به کاهش التهاب کمک میکند.
عصا و واکر میتوانند کمک کنند تا تحرک خود را حفظ کنید، حتی در هنگام تشدید بیماری. شما همچنین میتوانید وسایل خانگی مانند میلههای دستگیره و نردهها را در حمام و کنار راه پله ها نصب کنید.
رژیم غذایی آرتریت روماتوئید
پزشک یا متخصص تغذیه ممکن است یک رژیم غذایی ضدالتهابی را برای کمک به کاهش علائم روماتیسم توصیه کند. این نوع رژیم غذایی شامل غذاهایی است که دارای مقدار زیادی اسیدهای چرب امگا 3 هستند.
غذاهای سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 عبارتند از:
- ماهیهای چرب مانند سالمون، تن، شاه ماهی و ماهی خال مخالی
- دانههای چیا
- دانههای کتان
- گردو
آنتی اکسیدانها مانند ویتامین های A، C و E و سلنیوم نیز به کاهش التهاب کمک میکنند. غذاهای سرشار از آنتی اکسیدان عبارتند از:
- انواع توتها مانند زغال اخته، کرن بری، گوجی بری و توت فرنگی
- شکلات تلخ
- اسفناج
- لوبیا قرمز
- گردوی آمریکایی
- کنگر فرنگی
خوردن فیبر زیاد نیز مهم است. به گفته برخی از محققان، فیبر به کاهش پاسخهای التهابی کمک میکند که میتواند سطح پروتئین واکنشی C را کاهش دهد. غذاهای غلات کامل، سبزیجات تازه و میوههای تازه را انتخاب کنید.
غذاهای حاوی فلاونوئید نیز میتوانند به مقابله با التهاب در بدن کمک کنند. آنها عبارتند از:
- محصولات سویا، مانند توفو و میسو
- انواع توتها
- چای سبز
- کلم بروکلی
- انگور
آنچه نمیخورید به اندازه آنچه میخورید مهم است. مطمئن شوید که از غذاهای محرک اجتناب میکنید. اینها شامل کربوهیدراتهای فرآوری شده و چربیهای اشباع یا ترانس است.
اجتناب از غذاهای محرک و انتخاب غذاهای مناسب در تلاش برای پیروی از یک رژیم غذایی ضدالتهابی میتواند به شما در مدیریت RA کمک کند.
عوارض روماتیسم
آرتریت روماتوئید خطر ابتلا به موارد زیر را افزایش میدهد:
پوکی استخوان: خود آرتریت روماتوئید، همراه با برخی از داروهایی که برای درمان آرتریت روماتوئید استفاده میشوند، میتوانند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهند، وضعیتی که استخوانهای را ضعیف و آنها را مستعد شکستگی میکند.
گرههای روماتوئید: این برجستگیهای سفت بافتی معمولا در اطراف نقاط فشار مانند آرنج ایجاد میشوند. با این حال، این گرهها میتوانند در هر جایی از بدن از جمله قلب و ریهها ایجاد شوند.
خشکی چشم و دهان: افرادی که به علائم روماتیسم مبتلا هستند بسیار بیشتر در معرض ابتلا به سندرم شوگرن هستند، اختلالی که میزان رطوبت چشم و دهان را کاهش میدهد.
عفونتها: خود آرتریت روماتوئید و بسیاری از داروهایی که برای مبارزه با آن استفاده میشوند، میتوانند سیستم ایمنی بدن را مختل کنند و منجر به افزایش عفونت شوند. برای پیشگیری از بیماریهایی مانند آنفولانزا، ذات الریه، زونا و کووید-19 با واکسیناسیون از خود محافظت کنید.
ترکیب غیر طبیعی بدن: نسبت چربی به توده بدون چربی در افرادی که آرتریت روماتوئید دارند، حتی در افرادی که شاخص توده بدنی (BMI) طبیعی دارند، اغلب بیشتر است.
سندرم تونل کارپال: اگر آرتریت روماتوئید مچ دست را تحت تاثیر قرار دهد، التهاب میتواند عصبی را که بیشتر دست و انگشتان را درگیر میکند فشرده کند.
مشکلات قلبی: آرتریت روماتوئید میتواند خطر سفت شدن و انسداد شریانها و همچنین التهاب کیسهای که قلب را در برگرفته است، افزایش دهد.
بیماری ریه: افراد مبتلا به علائم روماتیسم در معرض افزایش خطر التهاب و اسکار بافتهای ریه هستند که میتواند منجر به تنگی نفس پیشرونده شود.
لنفوم: آرتریت روماتوئید خطر ابتلا به لنفوم را افزایش میدهد، گروهی از سرطانهای خون که در سیستم لنفاوی ایجاد میشوند.
جمعبندی پایانی
آرتریت روماتوئید یک بیماری دردناک و مزمن است که میتواند باعث بروز علائم روماتیسم و آسیبهای مفصلی شود و انجام کارهای روزانه را برای فرد دشوار میکند. بنابراین میتواند مفاصل را تحت تاثیر قرار دهد و همچنین منجر به التهاب در سراسر بدن شود.
هر فردی که درد و تورم غیر ضربهای را در دو یا چند مفصل تجربه میکند باید به پزشک مراجعه کند، زیرا درمان زودهنگام علائم روماتیسم میتواند خطر مشکلات طولانی مدت را کاهش دهد.