التهاب مفصل زانو؛ تا آب آوردن زانو چقدر فاصله مانده؟هشداری مهم!
التهاب مفصل زانو نشانه‌ای از وجود مشکل در زانو است. این عارضه می‌تواند پاسخ بدن به آسیب به بخشی از زانو، آسیب ناشی از استفاده بیش از حد یا نشانه‌ای از یک بیماری و همچنین ناشی از بیماری زمینه‌ای باشد. تورم زانو زمانی اتفاق می‌افتد که مایع در داخل یا اطراف مفصل زانو جمع شود. برای تعیین علت تورم، پزشک ممکن است نیاز داشته باشد نمونه‌ای از مایع را برای آزمایش عفونت، بیماری یا آسیب دریافت کند.
اصطلاح دیگر برای زانو متورم، افیوژن زانو یا آب روی زانو است. اگر ورم زانو بیش از سه روز ادامه داشته باشد و در طول زمان تورم بدتر شود، یا اگر همراه با تورم درد شدیدی تجربه شود، باید سریعا با یک پزشک ملاقات شود.
التهاب مفصل زانو یک مشکل رایج است که می‌تواند هم جوانان و هم افراد مسن را تحت تاثیر قرار دهد. بسیاری از مردم به دلیل ظاهر اغلب اسفنجی آن، به آن ن زانوی آب آورده نیز می‌گویند. تعیین علت زانو متورم گاهی اوقات می تواند چالش برانگیز باشد.
التهاب مفصل زانو ممکن است یک وضعیت حاد ناشی از یک آسیب تروماتیک یا مزمن باشد که به آرامی در طول زمان ایجاد شده است. این بیماری می‌تواند در دسته بیماری‌ها و اختلالات بافت همبند جای گیرد. محل تورم نیز می‌تواند متفاوت باشد، گاهی اوقات در داخل مفصل زانو و در برخی دیگر در بافت‌های نرم اطراف زانو رخ می دهد.
مفصل زانو
مفصل زانو توسط یک کپسول احاطه شده است. این کپسول فضای مفصل را تشکیل می‌دهد که در آن مقدار کمی مایع روان کننده (به نام مایع سینوویال) زانو را به راحتی حرکت می‌دهد. همان‌طور که اشاره شد شرایط خاصی می‌تواند باعث تجمع این مایع شود. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، زانو متورم می‌شود، وضعیتی که معمولا به آن افیوژن زانو نیز می‌گویند.
علائم التهاب مفصل زانو
علائم و نشانه ها معمولا عبارتند از:
- سفتی و سختی: تورم: پوست اطراف کاسه زانو می‌تواند به میزان قابل توجهی پف کند، به خصوص زمانی که زانوی آسیب دیده با زانوی معمولی مقایسه می‌شود.
- هنگامی که مفصل زانو حاوی مایع اضافی است، ممکن است نتوانید پا را به طور کامل خم یا صاف کنید
- درد: بسته به علت تجمع مایع، زانو ممکن است بسیار دردناک باشد، تا حدی که تحمل وزن روی آن دشوار یا غیرممکن باشد
زمان صحبت و مراجعه به پزشک؟
به پزشک خود مراجعه کنید اگر:
- اقدامات خودمراقبتی یا داروهای تجویز شده درد و تورم را تسکین نمی‌دهد
- یکی از زانوهای شما قرمز و نسبت به زانوی دیگر شما در لمس گرم می‌شود
علل التهاب مفصل زانو
بسیاری از مشکلات، از آسیب‌های تروماتیک گرفته تا بیماری‌ها و اختلالات عضلانی استخوان و سایر شرایط، می‌توانند باعث تورم زانو شوند. صدمه و آسیب به هر قسمت از زانو می‌تواند باعث تجمع مایع اضافی مفصل شود. آسیب‌هایی که می‌توانند باعث تجمع مایع در داخل و اطراف مفصل زانو شوند عبارتند از:
- پارگی رباط، به ویژه رباط صلیبی قدامی (ACL)
- پارگی غضروف (منیسک)
- تحریک ناشی از استفاده بیش از حد
- استخوان‌های شکسته
- بیماری‌ها و شرایط
بیماری‌ها و شرایطی که می‌توانند باعث تجمع مایع در داخل و اطراف مفصل زانو شوند عبارتند از:
- آرتروز
- روماتیسم مفصلی
- عفونت
- نقرس
- نقرس کاذب
- بورسیت
- کیست‌ها
- تومورها
عوامل خطر التهاب مفصل زانو
- سن: احتمال ایجاد زانو متورم مرتبط با آرتریت با افزایش سن افزایش می‌یابد
- ورزش‌ها: افرادی که در ورزش‌هایی که شامل چرخاندن زانو هستند، مانند بسکتبال، شرکت می‌کنند، احتمال بیشتری دارد که انواع آسیب‌های زانو را تجربه کنند که باعث تورم می‌شود
- اضافه وزن: اضافه وزن به مفصل زانو فشار مضاعفی وارد می‌کند و همچنین به اضافه بار بافت و مفصل و تحلیل رفتن زانو کمک می‌کند که در نتیجه منجر به تورم زانو خواهد شد. چاقی خطر ابتلا به آرتروز زانو را افزایش می‌دهد که یکی از شایع‌ترین علل تورم زانو است
هر یک از موارد زیر ممکن است منجر به تورم زانو شود:
- رگ به رگ شدن: این مورد به معنای کشیده شدن رباط یا پارگی آن است. رباط‌ها نوارهایی از بافت فیبری هستند که استخوان‌ها را به استخوان‌های دیگر متصل می‌کنند. پیچ خوردگی زانو ممکن است در اثر ضربه شدید یا پیچ خوردگی زانو ایجاد شود
- کشیدگی: این عارضه یک عضله یا تاندون کشیده یا پاره شده است. تاندون‌ها نوارهایی از بافت فیبری هستند که ماهیچه‌ها را به استخوان‌ها متصل می‌کنند. کشیدگی زانو می‌تواند به دنبال حرکت ناگهانی یا چرخش زانو ایجاد شود
- پارگی غضروف: منیسک‌ها یک جفت غضروف هلالی شکل هستند که در داخل هر مفصل زانو قرار می‌گیرند. آن‌ها به جلوگیری از اصطکاک بین استخوان‌های تشکیل دهنده زانو کمک می‌کنند. چرخش ناگهانی زانو می‌تواند منجر به پارگی مینیسک شود
- تاندونیت: تاندونیت یک التهاب تاندون است. تاندونیت زانو می‌تواند به دلیل استفاده بیش از حد از مفصل زانو باشد که معمولا در اثر فعالیت‌هایی مانند دویدن، پریدن و دوچرخه سواری
راه تشخیص التهاب مفصل زانو
اولین گام در درمان افیوژن، تعیین دقیق علت آن است. ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی ابتدا ظاهر فیزیکی زانو را بررسی می‌کند.
هنگامی که تورم در داخل مفصل زانو است، از رویی کاسه زانو معمولا به خوبی مشخص می‌شود و به راحتی زیر پوست احساس می‌شود (اگرچه ممکن است کمی بیرون زده به نظر برسد). هنگامی که تورم در بافت نرم است، کاسه زانو ممکن است قابل مشاهده نباشد یا به راحتی احساسن شود.
بر اساس نتیجه معاینه فیزیکی، پزشک می‌تواند برخی از علل معمول‌تر التهاب مفصل زانو را بررسی کند.
علت شایع تجمع مایع در زانو
شایع‌ترین علت التهاب مفصل زانو بورسیت پیش کشکک است. این التهاب یک کیسه پر از مایع (به نام بورسا) است که کاسه زانو (به نام کشکک) را تحت فشار قرار می‌دهد. تجمع آن در بالای کاسه زانو قابل مشاهده و قابل احساس است.
آسیبی مانند کوفتگی (کبودی بافت نرم) نیز ممکن است باعث تورم موضعی شود. در برخی موارد، تجمع خون و مایع ممکن است شبیه آسیب حاد مفصل زانو باشد.
انواع التهاب مفصل زانو
- یک آسیب حاد
- یک بیماری مزمن
- یک وضعیت حاد که به آسیب مربوط نمی‌شود
ناشی از صدمات حاد
- آسیب‌های حاد آسیب‌هایی هستند که در 24 تا 48 ساعت گذشته رخ داده‌اند و منجر به تورم سریع زانو می‌شوند
- خون در مایع زانو معمولا به دلیل پارگی رباط صلیبی قدامی (ACL) در زانو یا شکستگی استخوان و غضروف زانو ایجاد می‌شود
- مایع غیر خونی می‌تواند ناشی از رگ به رگ شدن رباط یا پارگی منیسک در دیسک لاستیکی باشد که زانو را تحت فشار قرار می‌دهد. حجم مایع می تواند قابل توجه باشد، اما معمولا به اندازه تجمع خون نیست
ناشی از بیماری مزمن
- افیوژن مزمن با شروع تدریجی تورم مشخص می‌شود. تورم اغلب ممکن است با آمدن و رفتن علائم تغییر کند
- استئوآرتریت ( آرتروز زانو) می‌تواند باعث تولید مایع اضافی در پاسخ به التهاب زمینه‌ای شود. با استئوآرتریت زانو، زانوی آسیب دیده اغلب بزرگتر از دیگری است. تورم با فعالیت بدتر می‌شود، به خصوص زمانی که زانو وزن را تحمل می‌کند. درد اغلب زمانی که زانو شل شود ناپدید می‌شود
- آرتریت روماتوئید که نوعی دیگر از آرتروز زانو است، شکلی از بیماری های خود ایمنی که می‌تواند همین اثر را ایجاد کند. آرتریت روماتوئید اغلب مفاصل متعدد را تحت تاثیر قرار می‌دهد که با تداوم تورم بیشتر به دلیل التهاب مداوم و زمینه‌ای همراه است
شروع حاد بدون آسیب
- شروع سریع تورم بدون آسیب یک دسته وسیع است که در آن تجمع مایع به دلیل آسیب یا شرایط مزمن نیست، مانند:
- عفونت می‌تواند منجر به تجمع مایع مفصلی شود، که اغلب در نتیجه جراحی، زخم زانو یا عفونت سیستمیک که به مفصل گسترش می‌یابد و ممکن است برای پاکسازی کامل عفونت سپتیک به جراحی نیاز باشد
- نقرس کاذب شامل تجمع کریستال‌ها در مایع زانو هستند. با نقرس، اسید اوریک مورد استفاده برای انتقال مواد زائد می‌تواند در مفاصل مختلف بدن تجمع یافته و متبلور شود و باعث تورم و درد شدید شود
عوارض ابتلا به التهاب مفصل زانو
عوارض زانو متورم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
از دست دادن عضلات: مایع موجود در زانو می‌تواند به عملکرد عضلات آسیب برساند و باعث ضعیف شدن و آتروفی عضلات ران شود.
کیسه پر از مایع (کیست بیکر): تجمع مایع در زانوی می‌تواند منجر به تشکیل کیست بیکر در پشت زانوی شود. کیست بیکر متورم می‌تواند دردناک باشد، اما معمولا با یخ و فشرده سازی بهبود می‌یابد. اگر تورم شدید باشد، ممکن است نیاز به برداشتن مایع نیز داشته باشید (آسپیراسیون کیست).
چطور می‌توان از بروز التهاب مفصل زانو جلوگیری کرد؟
التهاب مفصل زانو معمولاً نتیجه یک آسیب یا بیماری مزمن است. برای مدیریت سلامت کلی و جلوگیری از صدمات:
- عضلات اطراف زانوی خود را تقویت کنید، عضلات قوی اطراف مفصل می‌تواند به کاهش فشار روی مفصل کمک کند.
- ورزش سبک را انتخاب کنید، برخی از فعالیت‌ها، مانند ایروبیک در آب و شنا، فشار مداوم تحمل وزن را روی مفاصل زانو وارد نمی‌کنند.
- وزن سالم را حفظ کنید، اضافه وزن به آسیب ساییدگی کمک می‌کند که می‌تواند منجر به تورم زانو شود
التهاب مفصل زانو می‌تواند تحرک را کاهش دهد و باعث درد و سایر علائم شود. خوشبختانه، چند تکنیک ساده به سرعت تورم را کاهش دهد. ممکن است فرد بتواند تورم را در خانه کاهش دهد، اما در برخی موارد، درمان پزشکی ضروری است.
راه‌های کاهش تورم زانو
در زیر چند تکنیک برای کاهش تورم در خانه آورده شده است:
استراحت كردن
از هر گونه فعالیتی که ممکن است باعث تورم زانو شده باشد خودداری کنید. استراحت به مفصل فرصتی برای بهبودی می‌دهد. اجتناب از هر گونه تمرین تحمل وزن که ممکن است آسیب زانو را بدتر کند، بسیار مهم است. با این حال، کشش و صاف کردن آرام زانو هر از گاهی باعث انعطاف پذیری آن در هنگام بهبودی می‌شود.
استفاده از کمپرس یخ
قرار دادن یخ روی زانو به مدت 15 تا 20 دقیقه هر بار می‌تواند تورم را کاهش دهد، همچنین باعث انقباض رگ‌های خونی نزدیک مفصل می‌شود و جریان خون و التهاب مفصلی را کاهش می‌دهد.
یخ را مستقیما روی پوست قرار ندهید، زیرا می‌تواند باعث سوختگی شود. در عوض، آن را در یک کیسه پلاستیکی قابل مهر و موم قرار دهید، سپس قبل از اینکه آن را روی پوست بمالید، کیسه را در یک حوله یا پارچه تمیز بپیچید.
فشرده سازی
استفاده از باند فشاری از تجمع مایع در داخل و اطراف مفصل جلوگیری می‌کند. این مورد می‌تواند به پیشگیری یا کاهش تورم کمک کند. بانداژ پهن‌تری را انتخاب کنید که فشار بیشتری را بدون قطع کردن گردش خون ایجاد می‌کند. توجه کنید باند پیچیده شده نباید خیلی محکم بسته شود.
بالا بردن زانو
هنگامی استراحت، زانوی متورم باید بالاتر از سطح قلب قرار گیرد. با این کار به تخلیه مایع اضافی از مفصل کمک می‌کنید و جریان خون را کاهش می‌دهید که هر دو به کاهش تورم کمک می‌کنند.
مصرف داروی ضد التهاب
مصرف داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) می‌تواند به کاهش تورم و التهاب مفصل زانو و تسکین درد کمک کند. برخی از NSAID ها، مانند ایبوپروفن (Advil) یا ناپروکسن (Aleve)، بدون نسخه در دسترس هستند. پزشک ممکن است داروهای قوی‌تری برای درمان درد و تورم شدید تجویز کند.
انجام تمرینات ملایم
تمرینات ایزومتریک یک عضله یا گروه خاصی از عضلات را منقبض می‌کند، بدون اینکه باعث حرکت مفصل شود. یک فیزیوتراپیست برنامه‌ای از این تمرینات را برای کمک به تقویت و حمایت از عضلات اطراف زانو و در عین حال کاهش تجمع مایع در مفصل را توصیه می‌کند.
ماساژ دادن زانو
ماساژ می‌تواند به تخلیه مایع اضافی از زانو کمک کند. یک فرد ممکن است ماساژ را خودش انجام دهد یا به یک ماساژدرمانگر واجد شرایط مراجعه کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر التهاب مفصل زانو با چند روز استراحت و مراقبت در منزل بهبود نیافت، با پزشک مشورت کنید.
علائم دیگری که نشان دهنده نیاز به مراقبت پزشکی است عبارتند از:
- قرمزی یا گرمی اطراف زانو
- تغییر رنگ پوست زیر زانو
- هر ظاهر غیرعادی دیگری از زانو
- کلیک کردن یا قفل شدن زانو
- درد، بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن پوست زیر زانو
- زانو درد شدید یا مداوم
- دردی که در صورت عدم وجود وزن بر روی زانو ادامه می‌یابد
- ناتوانی در صاف کردن مفصل زانو
- تب
درمان‌های زانو متورم
نوع درمان بستگی به این دارد که چه چیزی باعث تورم زانوی شده است و چقدر دردناک است. پزشک پس از تشخیص علت زمینه‌ای، مناسب‌ترین درمان را توصیه می‌کند.
در بیشتر موارد، توصیه می‌شود که مسکن مصرف کنید. همچنین می‌توانید از کمپرس استفاده کنید یا زانوی خود را بالا بیاورید تا ورم را کاهش دهید. گاهی اوقات برداشتن مقداری از مایع زانو (اسپیراسیون مفصلی) به کاهش درد و سفتی کمک می‌کند.
درمان‌های دیگر عبارتند از:
- آرتروسنتز (برای برداشتن مایع اضافی)
- آرتروسکوپی زانو
- جایگزینی زانو
- تزریق استروئید
پاسخ به سوالات متداول
چه زمانی باید نگران التهاب مفصل زانو باشیم؟
اگر درد زانوی شدید است یا تورم پس از چند روز کاهش نیافته است، باید به پزشک عمومی مراجعه کنید. همچنین اگر نگران عفونت زانوی خود هستید، باید به پزشک عمومی خود مراجعه کنید. علائم عفونت شامل تورم ناگهانی زانوی و احساس گرما در لمس، دردناک و حساس شدن زانو است.
التهاب مفصل زانو چقدر طول می‌کشد؟
این مورد بستگی به علت زمینه‌ای دارد. اگر تورم به طور ناگهانی به دلیل آسیب دیدگی ایجاد شود، ممکن است فقط یک روز طول بکشد.
اگر تورم بعد از چند روز کاهش نیافت، باید به پزشک عمومی مراجعه کنید. ممکن است برای رفع علت تورم به درمان نیاز داشته باشید، مثلا به دلیل بیماری زمینه‌ای، عفونت یا آسیب جدی‌تر.
آیا التهاب مفصل زانو می‌تواند خود به خود از بین برود؟
پاسخ این سوال مثبت است؛ زانو متورم می‌تواند خود به خود از بین برود، به خصوص اگر به طور ناگهانی پس از آسیب ایجاد شود. ممکن است بعد از یک روز ناپدید شود. با این حال، اگر تورم پس از چند روز ناپدید نشد، باید برای تشخیص و درمان احتمالی به پزشک مراجعه کرد.
آیا مایع زانو از بین می‌رود؟
مایع در زانو معمولا به دلیل التهاب ناشی از آسیب یا بیماری زمینه‌ای ایجاد می‌شود. بسته به علت، می‌تواند خود به خود از بین برود. با این حال، اگر بعد از چند روز از بین نرفت، ممکن است نیاز به درمان داشته باشید و باید به پزشک مراجعه کرد.
بهترین ضدالتهاب برای زانو درد چیست؟
زانو درد را می‌توان با مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن به طور موثر کاهش داد.
آیا باید با التهاب مفصل زانو راه رفت؟
این بستگی به علت تورم زانو دارد، به عنوان مثال اگر زانو درد خفیف تا متوسط به دلیل آرتروز دارید، پیاده روی می‌تواند به تقویت عضلات شما کمک کند و بنابراین درد و تورم زانو را کاهش می‌دهد. اگر به دلیل آسیب دیدگی زانو درد شدید دارید، ممکن است لازم باشد به زانوی خود استراحت دهید.
برای اینکه بفهمید چه سطحی از حرکت مناسب است، با پزشک مشورت کنید. آن‌ها می‌توانند بر اساس علت اصلی زانوی متورم و میزان درد به شما توصیه کنند.
جمع‌بندی نهایی
التهاب مفصل زانو ممکن است ناشی از استفاده بیش از حد، آسیب یا نوعی آرتریت باشد. مراقبت در منزل، مانند استفاده از یخ و بالا بردن ناحیه، ممکن است تورم را کاهش داده و به بهبود کمک کند، اما ممکن است نیازمند درمان پزشکی نیز باشد. برای تورم شدید یا مداوم زانو یا اگر تورم با هر علامت نگران‌کننده دیگری همراه باشد به پزشک مراجعه کنید.
