آرتروز زانو یکی از بیماری‌هایی است که با افزایش سن احتمال ابتلا به آن بیشتر می‌شود. این بیماری یکی از اختلالات عضلانی استخوانی به شمار می‌رود. البته ناگفته نماند برخی عوامل نیز می‌تواند ابتلا به این دست بیماری‌ها را در سنین پایین ممکن سازد. آرتروز زانو از آن دست بیماری‌های مفصلی است که اغلب افراد آن را در سنین بالا تجربه می‌کنند، اما در جوانان کم‌سن نیز دیده می‌شود.

شاید عجیب به نظر رسد، اما آرتورز زانو می‌تواند ناشی از ارث باشد. این نوع اختلالات مفصل می‌تواند به دلیل آسیب یا عفونت یا حتی اضافه وزن ایجاد شود. به دلیل شیوع این بیماری در سنین پایین بر آن شدیم در این نوشتار تمامی جوانب این بیماری از علل تا درمان را مورد بررسی قرار دهیم. شما می‌توانید پس از مطالعه مقاله آرتروز زانو در انتها سوالات خود را با ما در میان گذارید:

استئوآرتریت چیست؟

استئوآرتریت، که معمولا به عنوان آرتریت ساییدگی شناخته می‌شود، وضعیتی است که در آن غضروف بین مفاصل از بین می رود. وقتی این اتفاق می‌افتد، استخوان‌های مفاصل به یکدیگر ساییده می‌شوند در نتیجه جذب ضربه توسط غضروف کمتر اتفاق می‌افتد. از این رو این ساییدگی منجر به درد، تورم، سفتی، کاهش توانایی حرکت و گاهی اوقات تشکیل خارهای استخوانی می‌شود.

آرتروز مفصل زانو یکی از شایع‌ترین علل زانو درد است. انواع مختلف آرتریت می‌تواند بر مفصل زانو تاثیر بگذارد و درمان با توجه به شرایط خاصی که باعث علائم می شود متفاوت است.

آناتومی زانو

زانو بزرگ‌ترین و قوی‌ترین مفصل بدن است. این استخوان از انتهای تحتانی استخوان ران، انتهای بالایی استخوان ساق پا و کشکک (کاسه زانو) تشکیل شده است. انتهای سه استخوانی که مفصل زانو را تشکیل می‌دهند با غضروف مفصلی پوشیده شده است، ماده‌ای صاف و لغزنده که هنگام خم شدن و صاف کردن زانو از استخوان ها محافظت می‌کند.

دو تکه غضروف گوی شکل به نام منیسک به عنوان جاذب ضربه بین استخوان ران و ساق پا عمل می‌کنند. آن‌ها سخت و لاستیکی هستند و به پایدار نگه داشتن مفصل کمک می‌کنند. مفصل زانو توسط یک پوشش نازک به نام غشای سینوویال احاطه شده است. این غشاء مایعی را آزاد می‌کند که غضروف را روان کرده و اصطکاک را کاهش می‌دهد.

انواع آرتروز زانو

بیش از 100 نوع منبع آرتریت وجود دارد. دو نوع رایج آرتروز زانو، استئوآرتریت (OA) و آرتریت روماتوئید (RA) هستند.

• OA شایع‌ترین نوع است. این یک بیماری پیشرونده است که معمولا بعد از میانسالی ظاهر می‌شود، جایی که غضروف مفصل زانو به تدریج از بین می‌رود
  
• RA یکی از بیماری‌های خود التهابی است که می‌تواند در هر سنی رخ دهد. این بیماری مفاصل دیگر را درگیر می‌کند و می‌تواند تعدادی دیگر از سیستم‌های بدن را تحت تاثیر قرار دهد
• آرتریت همچنین می‌تواند پس از آسیب زانو ایجاد شود. آرتریت پس از ضربه ممکن است ناشی از پارگی منیسک، آسیب رباط یا شکستگی زانو باشد. علائم می‌توانند چندین سال پس از آسیب ظاهر شوند

OA و RA می توانند علائم مشابهی ایجاد کنند، اما برخی تفاوت‌های کلیدی نیز وجود دارد که در ادامه به آ‌ن‌ها اشاره خواهیم کرد.

چه کسانی به آرتروز زانو مبتلا می‌شوند؟

ارتروز زانو شایع‌ترین نوع آرتروز است. در حالی که ممکن است حتی در افراد جوان نیز رخ دهد، شانس ابتلا به آرتروز بعد از 45 سالگی افزایش می‌یابد. طبق گزارش بنیاد آرتریت، بیش از 27 میلیون نفر در ایالات متحده به آرتروز مبتلا هستند که زانو یکی از شایع‌ترین مناطق درگیر است. گفتنی است که زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به آرتروز هستند.

چه چیزی باعث آرتروز زانو می‌شود؟

رایج‌ترین علت آرتروز زانو افزایش سن است. تقریبا همه افراد در نهایت به درجاتی از آرتروز مبتلا می‌شوند. با این حال، عوامل متعددی خطر ابتلا به آن را در سنین پایین افزایش می‌دهد. این عوامل عبارتند از:

سن: با افزایش سن، توانایی غضروف برای التیام یافتن کاهش می‌یابد.

وزن: وزن باعث افزایش فشار بر روی تمام مفاصل به خصوص زانوها می‌شود.

وراثت: این عامل شامل جهش‌های ژنتیکی است که ممکن است فرد را بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز زانو قرار دهد. همچنین ممکن است به دلیل ناهنجاری‌های ارثی در شکل استخوان‌هایی باشد که مفصل زانو را احاطه کرده‌اند.

جنسیت: به طور میانگین ابتلا به آرتروز زانو در زنان ۵۵ ساله و بالاتر بیشتر از مردان است.

نوع شغل: این‌ مورد معمولا نتیجه نوع شغلی است که یک فرد دارد. مشاغل خاصی که می‌تواند به مفصل فشار وارد کند، مانند زانو زدن، چمباتمه زدن، یا بلند کردن وزنه های سنگین، به دلیل فشار مداوم روی مفصل، ابتلا به آرتروز زانو را افزایش می‌دهند

ورزش: ورزشکارانی که در فوتبال، تنیس یا دویدن طولانی مدت فعالیت می‌کنند، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آرتروز زانو باشند. این بدان معناست که ورزشکاران باید اقدامات احتیاطی را برای جلوگیری از آسیب انجام دهند.
با این حال، مهم است ، ورزشی انتخاب کنید که مفاصل را تقویت ‌کند و همچنین خطر ابتلا به آرتروز را کاهش دهد. در واقع، ضعف عضلات اطراف زانو می‌تواند منجر به آرتروز شود.

سایر بیماری‌ها: افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید (دومین نوع رایج آرتریت) بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز هستند. افراد مبتلا به برخی اختلالات متابولیک، مانند اضافه بار آهن یا هورمون رشد بیش از حد نیز در معرض خطر ابتلا به آرتروز هستند.

علائم آرتروز زانو چیست؟

علائم آرتروز زانو ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• دردی که در هنگام فعالیت زیاد می‌شود، اما با استراحت کمی بهتر می‌شود
• ورم
• احساس گرما در مفصل
• سفتی در زانو، به خصوص در صبح یا زمانی که مدتی نشسته‌اید
• کاهش تحرک زانو، سخت شدن نشستن و برخواستن از صندلی یا ماشین، استفاده از پله ها یا راه رفتن
• صدای جیرجیر و تق تق که هنگام حرکت زانو شنیده می‌شود
• درد آرتریت معمولا به آرامی شروع می‌شود، اگرچه در برخی موارد می‌تواند به طور ناگهانی ظاهر شود
• در ابتدا، ممکن است در صبح یا بعد از مدتی غیرفعال بودن متوجه درد شوید

ممکن است زانوها در زمان های خاصی درد بگیرند:

• بالا رفتن از پله
• از حالت نشسته بایستید
• روی یک سطح صاف راه بروید

• زانو دردی که شما را از خواب بیدار می‌کند می‌تواند از علائم OA (استئوآرتریت) باشد.
• برای افراد مبتلا به RA (آرتریت روماتوئید) ، علائم اغلب در مفاصل کوچک‌تر شروع می‌شود. آن‌ها همچنین به احتمال زیاد متقارن هستند و هر دو طرف بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهند. 

عواملی که ممکن است باعث بدتر شدن علائم شوند عبارتند از:

• هوای سرد
• فشار
• فعالیت بیش از حد

با آرتریت روماتوئید، علائم معمولا طی چند هفته ظاهر می‌شوند، اما می‌توانند در عرض چند روز ایجاد یا بدتر شوند. هنگامی که فعالیت بیماری افزایش می‌یابد، شدت درد نیز افزایش می‌یابد. 

دیگر علائم آرتروز بسته به نوع OA (استئوآرتریت) یا RA (آرتریت روماتوئید) عبارتند از:

تورم یا حساسیت

آرتروز زانو گاهی اوقات می‌تواند باعث التهاب شود.

در نوع استئوآرتریت:

• تورم سخت، به دلیل تشکیل خارهای استخوانی (استئوفیت)
• تورم نرم، زیرا التهاب باعث جمع شدن مایع اضافی در اطراف مفصل می‌شود
• تورم ممکن است پس از یک دوره طولانی عدم تحرک بیشتر قابل توجه باشد، مانند زمانی که صبح از خواب بیدار می‌شوید
• تورم مفاصل در نوع آرتریت روماتوئید شایع است، زیرا این یک بیماری التهابی است

افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید ممکن است علائم دیگری نیز داشته باشند، مانند:

• تب
• خستگی
• احساس عمومی ناخوشی

•  سایر اندام‌های بدن که می‌توانند تحت تاثیر تغییرات التهابی قرار گیرند، عبارتند از: چشم‌ها، قلب و ریه‌ها. چراکه که RA یک بیماری سیستمیک است، به این معنی که کل بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در همین حال استئوآرتریت فقط بر روی مفصل آسیب دیده تاثیر مستقیم دارد.

کمانش و قفل کردن

با گذشت زمان، آسیب به مفصل می‌تواند باعث ناپایدار شدن ساختار زانو شود. RA می‌تواند باعث آسیب به تاندون‌ها شود که عضله را به استخوان می‌پیوندند. این آسیب می‌تواند بر ثبات زانو نیز تأثیر بگذارد.

خارهای استخوانی می‌توانند با فرسایش غضروف و ساییده شدن استخوان‌ها به یکدیگر ایجاد شوند. ابن خارها یک سطح ناهموار ایجاد می‌کنند که می‌تواند باعث چسبیدن یا قفل شدن مفصل شود و خم شدن یا صاف شدن آن را سخت کند.

صدای ترک خوردن یا ترکیدن

هنگام خم یا صاف کردن زانو، ممکن است احساس ساییدن کنید یا صداهای ترک خوردگی را بشنوید. پزشکان به این علائم کرپیتوس می‌گویند. این علائم زمانی رخ می‌دهد که مقداری از غضروفی که به دامنه حرکتی صاف کمک می‌کند، از دست رفته باشد. نوع OA و همچنین نوع RA می‌توانند منجر به آسیب غضروف شوند. هنگامی که غضروف آسیب می‌بیند، سطوح ناهموار و خار استخوان ایجاد می‌شود. 

دامنه حرکتی ضعیف

تغییرات استخوان و غضروف که با آرتروز زانو یا پس از آسیب‌دیدگی زانو رخ می‌دهد، می‌تواند حرکت صاف مفاصل زانو را سخت کرده و حرکت دادن زانو برای راه رفتن، ایستادن و انجام سایر حرکات روزمره را تحت تاثیر قرار دهد.

افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید ممکن است به دلیل درد تورم و خم شدن زانو یا راه رفتن دچار مشکل شوند. آسیب به مفصل نیز می‌تواند بر تحرک تأثیر بگذارد. با گذشت زمان، ممکن است به عصا یا واکر نیاز باشد تا کمک کند تعادل و تحرک حفظ شود.

از دست دادن فضای مفصلی

برخی از اثرات آرتریت بر روی زانو مشخص نیست. ابزارهای تشخیصی مانند اشعه ایکس زانو می‌توانند به تشخیص آسیب داخلی کمک کنند. غضروف معمولا فضایی را در اطراف استخوان‌ها اشغال می‌کند که تصویر اشعه ایکس از زانو می‌تواند نتایج آسیب غضروف را تشخیص دهد.

بدشکلی های زانو

ظاهر زانو می‌تواند در حین تشدید و با پیشرفت آسیب تغییر کند. در نوع RA، تورم و قرمزی در هنگام تشدید بیماری شایع است. در دراز مدت، التهاب مداوم می‌تواند منجر به آسیب دائمی به غضروف و تاندون‌ها شود. این مشکل شکل و ظاهر زانو را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

با استئوآرتریت، ماهیچه‌های اطراف زانو ضعیف می‌شوند و در نتیجه ظاهری فرورفته ایجاد می‌کنند. به طوری که زانوها شروع به حرکت به سمت یکدیگر یا خم شدن به سمت بیرون می‌کنند. تغییر شکل زانو می‌تواند بسیار خفیف تا شدید و ناتوان کننده باشد.

آرتروز زانو چگونه تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص آرتروز زانو با معاینه فیزیکی توسط پزشک شروع می‌شود. همچنین پزشک سابقه پزشکی بیمار را مطالعه می‌کند. حتما توجه داشته باشید که حین معاینه به طور مشخص اشاره کنید که چه چیزی درد را بدتر یا بهتر می‌کند. همچنین اعلام کنید که آیا فرد دیگری در خانواده شما آرتریت دارد یا خیر. در صورت عدم تشخیص قطعی پزشک آزمایشات اضافی را تجویز می‌کند، که عبارتند از:

تست‌های تصویربرداری

برای گرفتن عکس از مفصل آسیب دیده، پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:

اشعه ایکس: غضروف در تصاویر اشعه ایکس نشان داده نمی‌شود، اما از دست دادن غضروف با باریک شدن فضای بین استخوان‌های مفصل آشکار می‌شود. اشعه ایکس همچنین می‌تواند خارهای استخوانی را در اطراف مفصل نشان دهد.

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی MRI: در این آزمایش از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی قوی برای تولید تصاویر دقیق از استخوان و بافت‌های نرم از جمله غضروف استفاده می‌شود. معمولا برای تشخیص آرتروز نیازی به MRI نیست، اما در موارد پیچیده می‌تواند به ارائه اطلاعات بیشتر کمک کند.

تست های آزمایشگاهی

تجزیه و تحلیل خون یا مایع مفصلی می‌تواند به تایید تشخیص کمک کند.

آزمایشات خون: اگرچه هیچ آزمایش خونی برای استئوآرتریت وجود ندارد، آزمایش‌های خاصی می‌تواند به رد سایر علل درد مفاصل مانند آرتریت روماتوئید کمک کنند.

تجزیه و تحلیل مایع مفصلی: پزشک ممکن است از یک سوزن برای کشیدن مایع از مفصل آسیب دیده استفاده کند. سپس این مایع برای التهاب مورد آزمایش قرار می‌گیرد و مشخص می‌شود که آیا درد شما ناشی از نقرس، عفونت یا آرتروز است.

آرتروز زانو چگونه درمان می‌شود؟

اهداف اولیه درمان آرتروز زانو تسکین درد و بازگشت تحرک است. برنامه درمانی معمولا شامل ترکیبی از موارد زیر خواهد بود:

• مدیریت وزن

   

• فعالیت بدنی مانند
  – تایچی
  – پیاده روی
  – دوچرخه سواري
  – ورزش در آب

دارو درمانی
 – استامینوفن
نشان داده شده است که استامینوفن (تیلنول) به برخی از افراد مبتلا به آرتروز که درد خفیف تا متوسط ​​دارند کمک می‌کند. توجه داشته باشید مصرف بیش از دوز توصیه شده استامینوفن می‌تواند باعث آسیب کبدی شود.

– داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)، مانند ایبوپروفن یا آسپرین، برای کاهش درد و التهاب
این مورد شامل انتخاب های بدون نسخه مانند استامینوفن (تیلنول)، ایبوپروفن (ادویل، موترین) یا ناپروکسن سدیم (Aleve) می‌شود. توجه داشته باشید داروهای بدون نسخه را بیش از 10 روز بدون مشورت با پزشک مصرف نکنید، چراکه مصرف طولانی‌تر آن‌ها احتمال عوارض جانبی را افزایش می‌دهد.

اگر داروهای بدون نسخه تسکین دهنده نباشند، پزشک ممکن است یک داروی ضدالتهابی یا سایر داروها را برای کمک به کاهش درد توصیه کند. NSAID ها می‌توانند باعث ناراحتی معده، مشکلات قلبی عروقی، مشکلات خونریزی و آسیب کبد و کلیه شوند. NSAID ها به صورت ژل که روی پوست روی مفصل آسیب دیده اعمال می‌شوند، عوارض جانبی کمتری دارند و ممکن است به همان اندازه درد را تسکین دهند.

•  دولوکستین (Cymbalta)
  این دارو که معمولا به عنوان یک ضد افسردگی استفاده می‌شود که برای درمان دردهای مزمن از جمله درد آرتروز نیز تأیید شده است.
• سایر داروها، مانند داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARDs) برای RA اما نه OA
• استفاده از پدهای گرما و سرما برای تسکین درد و تورم
• کرم‌های موضعی مانند کپسایسین
• استفاده از عصا یا واکر برای کمک به تعادل
• تزریق کورتیکواستروئید برای کاهش التهاب
  استروئیدها داروهای ضدالتهابی قوی هستند. اسید هیالورونیک به طور معمول در مفاصل به عنوان یک نوع مایع روان کننده وجود دارد.

درمان‌های جایگزین

 برخی از درمان‌های جایگزین که ممکن است مؤثر باشند عبارتند از: 

• کرم‌های موضعی با کپسایسین
• طب سوزنی
• مکمل‌ها از جمله گلوکزامین و کندرویتین یا SAMe
• استفاده از وسایلی مانند بریس
  دو نوع بریس وجود دارد: بریس‌های «تخلیه‌کننده» که وزن را از سمت زانو که تحت تأثیر آرتروز قرار گرفته است، برمی‌دارد. و بریس‌های حمایت کننده که برای کل زانو پشتیبانی می‌کنند.
• فیزیوتراپی و کاردرمانی
  اگر در فعالیت های روزانه مشکل دارید، فیزیوتراپی یا کاردرمانی می‌تواند کمک کنند باشد. فیزیوتراپیست‌ها راه‌هایی را برای تقویت عضلات و افزایش انعطاف پذیری در مفصل آموزش می‌دهند. کاردرمانگران روش‌هایی را آموزش می‌دهند تا فعالیت‌های منظم و روزانه مانند کارهای خانه را با درد کمتر انجام دهید.
• تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS)
  این مورد از یک جریان الکتریکی با ولتاژ پایین برای تسکین درد استفاده می‌کند که تسکین کوتاه مدت برای برخی از افراد مبتلا به آرتروز زانو و لگن فراهم می‌کند.
• عمل جراحي
  زمانی که درمان‌های دیگر جواب نمی‌دهد، جراحی گزینه خوبی است.

عمل جراحي آرتروز زانو

به دلیل اینکه جراحی به عنوان اولین راه درمان به ذهن بیماران خطور می‌کند، این مورد را به شکل مفصل‌تری توضیح خواهیم داد تا راهنمای کاملی برای انجام این جراحی باشد. اگر درد و از دست دادن تحرک به اندازه کافی شدید باشد که بر کیفیت زندگی شما تأثیر بگذارد، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند.

گزینه‌های جراحی عبارتند از:

• جراحی جزئی، برای برداشتن بافت آسیب دیده
• جایگزینی کامل زانو، قرار دادن مفصل زانو مصنوعی 

انواع جراحی زانو

• آرتروسکوپی
• استئوتومی 
• آرتروپلاستی 

در آرتروسکوپی از یک تلسکوپ کوچک (آرتروسکوپ) و سایر ابزارهای کوچک استفاده می‌کنند. جراحی از طریق برش‌های کوچک انجام می‌شود و جراح از آرتروسکوپ برای دیدن فضای مفصل استفاده می‌کند. هنگامی که به محل آسیب رسید، می‌تواند غضروف آسیب دیده یا ذرات شل را حذف کند، سطح استخوان را تمیز کند و در صورت کشف آن آسیب‌ها، انواع دیگر بافت را ترمیم کند. این روش اغلب در بیماران جوانتر (سن 55 سال و کمتر) به منظور به تاخیر انداختن جراحی جدی‌تر استفاده می‌شود.

استئوتومی روشی است که هدف آن بهبود تراز زانو با تغییر شکل استخوان‌ها است. این نوع جراحی ممکن است در صورت آسیب دیدگی در یک ناحیه از زانو و شکستگی زانو توصیه شود. استئوتومی دائمی نیست و می‌تواند بعدا به جراحی تکمیلی بیشتری نیاز باشد.

جراحی تعویض مفصل یا آرتروپلاستی یک عمل جراحی است که در آن مفاصل با قطعات مصنوعی ساخته شده از فلز یا پلاستیک جایگزین می‌شوند. جایگزینی ممکن است یک طرف زانو یا کل زانو را درگیر کند. جراحی تعویض مفصل معمولا برای افراد بالای 50 سال مبتلا به استئوآرتریت شدید انجام می‌شود.

اگر مفصل پروتز بعد از چندین سال فرسوده شود، ممکن است نیاز به تکرار جراحی باشد. اما با پیشرفت‌های مدرن امروزی، اکثر مفاصل جدید بیش از 20 سال دوام خواهند داشت.
جراحی خطراتی دارد، اما نتایج به طور کلی بسیار خوب است. توجه داشته باشید می‌توانید برای اطلاع بیشتر درباره جراحی مقاله‌های مرتبط با جراحی زانو را مطالعه کنید.

راه‌های پیشگیری از بروز درد زانو 

هرچه می‌توانید در مورد وضعیت خود و نحوه مدیریت آن بیاموزید، به ویژه در مورد اینکه چگونه تغییرات سبک زندگی می‌تواند بر علائم شما تأثیر بگذارد. ورزش و کاهش وزن در صورت اضافه وزن راه‌های مهمی برای کاهش درد مفاصل و سفتی آرتروز است.

ورزش: ورزش کم ضربه می‌تواند استقامت را افزایش داده، عضلات اطراف مفصل را تقویت کند و مفصل را پایدارتر کند. پیاده‌روی، دوچرخه سواری یا ایروبیک در آب گزینه‌های خوبی هستند. البته اگر درد مفاصل جدیدی احساس کردید، آن‌ها را متوقف کنید.

درد جدیدی که ساعت‌ها بعد از ورزش ادامه می‌یابد احتمالا به این معنی است که در آن زیاده‌روی کرده‌اید، نه اینکه آسیبی به بار آورده‌اید یا باید ورزش را متوقف کنید. بهتر است یک یا دو روز بعد با شدت کمتری دوباره شروع کنید.

کاهش وزن: حمل وزن اضافی فشار روی مفاصل تحمل کننده وزن مانند زانوها و باسن را افزایش می‌دهد. حتی کاهش وزن جزئی می‌تواند فشار را کاهش دهد و درد را کاهش دهد.

جمع‌بندی نهایی

توجه داشته باشید که آرتروز زانو قابل درمان نیست، اما می‌توان آن را با درمان‌هایی کنترل کرد که آسیب مفاصل را کند می‌کند و احتمال ناتوانی را کاهش می‌دهد. اگر فکر می‌کنید ممکن است به آرتروز زانو مبتلا شده باشید، درمان را به تعویق نیندازید. با پزشک خود مشورت کنید و یک برنامه درمانی تهیه کنید. مدیریت این بیماری کمک زیادی به فعال نگه‌داشتن فرد و برخورداری از زندگی با کیفیت می‌کند.