التهاب مفاصل کمر با چه علائمی ایجاد می‌شود و راه تشخیص آن چیست؟
به التهاب مفاصل کمر مهدناسپوندیلیت انکیلوزان(AS) می‌گویند که نوعی آرتریت است و باعث التهابات مزمن (طولانی مدت)در ستون فقرات می‌شود. این بیماری مفاصل ساکروایلیاک واقع در پایه ستون فقرات و لگن را ملتهب می‌کند. این التهاب که «ساکروایلیت» نامیده می‌شود، یکی از اولین علائم التهاب مفاصل کمر است و اغلب به مفاصل بین مهره‌ها و استخوان‌هایی که ستون فقرات را تشکیل می‌دهند، گسترش می‌یابد. بد نیست بدانید که این بیماری به عنوان «اسپوندیلیت» نیز شناخته می‌شود.
برخی از افراد مبتلا به التهاب مفصلی کمر درد و سفتی شدید و مداوم کمر و لگن را تجربه می‌کنند و برخی دیگر علائم خفیف‌تری دارند. با گذشت زمان تشکیل استخوانی جدید ممکن است بخش‌های مهره‌ها را به هم بچسبانند و ستون فقرات را سفت کنند. این وضعیت «آنکیلوز» نامیده می‌شود.
در این مقاله از مجله پزشکی مسیر به بررسی التهاب مفاصل کمر می‌پردازیم، با ما همراه باشید.
علائم التهاب مفاصل کمر
علامت اصلی التهاب مفاصل کمر، کمردرد است. حدود 80درصد از کمردردها کمتر از یک هفته طول می‌کشد. اگر این زمان طولانی‌تر شود، پزشکان آن را کمردرد مزمن می‌دانند و ممکن است آرتریت علت آن باشد. ستون فقرات کمری بیشتر وزن بدن را حمل می‌کند، به این معنی که هر دو حرکت و عدم تحرک می‌توانند علائم را ایجاد کنند. بنابراین درد ممکن است پس از ایستادن یا نشستن طولانی مدت بدتر شود. خم شدن به پهلو یا عقب نیز می‌تواند باعث تشدید درد شود.
افراد ممکن است درد ناشی از التهاب مفاصل کمر را در مرکز کمر خود احساس کنند. درد می‌تواند به ناحیه لگن یا دو طرف باسن گسترش یابد و همچنین می‌تواند تا ران‌ها نیز ادامه یابد، اما کمتر به زانو سرایت می‌کند.
التهاب مفاصل کمر نیز ممکن است باعث:
- اسپاسم عضلانی
- جیرجیر شدن مفصل
- سفتی و سختی
- کاهش دامنه حرکتی در قسمت پایین کمر
در حالی که متخصصان آرتروز (OA) را بخشی طبیعی از پیری می‌دانند، درد و سفتی آرتریت کمری می‌تواند توانایی فرد را برای انجام کارهای معمول، به ویژه آن‌هایی که نیاز به خم شدن و کشش دارند، محدود کند.
علائم معمولا دیر ایجاد می‌شوند و در ابتدا قابل توجه نیستند. با این حال، هرگونه حرکت سریع، چرخش و حرکت به عقب در کمر ممکن است باعث آسیب به ناحیه کمر و علائمی برای افراد مبتلا به این بیماری شود. در ادامه در خصوص اینکه آیا این بیماری یک نوع از اختلالات عضلانی استخوانی است یا خیر و همچنین علل و علائم این بیماری و اختلالات بافت همبند بیشتر می‌خوانید:
علل و عوامل خطر
التهاب مفاصل کمر ناشی از انواع خاصی از آرتریت است. شایع‌ترین دلیل علائم آرتریت کمری آرتروز است که گاهی اوقات انواع دیگر نیز درگیر می‌شود. موارد زیر برخی از اشکال آرتریت است که می‌تواند بر ستون فقرات کمری تاثیر بگذارد:
آرتروز
آرتروز شایع‌ترین شکل آرتریت است. استئوآرتریت کمری زمانی اتفاق می‌افتد که غضروفی که از پایین‌ترین مفاصل ستون فقرات محافظت می‌کند، از جمله مفاصل فاست، شکسته می‌شود و اعصاب کوچک درون استخوان را آشکار می‌کند.
آسیب مداوم ناشی از OA در مفاصل فاست ستون فقرات در نهایت باعث از بین رفتن آن مفاصل می‌شود. در نتیجه استخوان‌های ستون فقرات شروع به ساییدن می‌کنند و با حرکت به هم فشار می‌آورند و در نهایت خارهای استخوانی ایجاد می‌شوند.
استئوآرتریت ممکن است هر کسی را تحت تاثیر قرار دهد، اما در زنان و افراد بالای 50 سال شایع‌تر است. عوامل خطر برای OA شامل ژنتیک، کمبود فعالیت و اضافه وزن است.
اسپوندیلوآرتریت
اسپوندیلوآرتریت در درجه اول ستون فقرات و مفاصل ساکروایلیاک را درگیر می‌کند. مفاصل ساکروایلیاک بین استخوان خاجی و استخوان لگن قرار دارند و رباط‌های محکم از آن‌ها حمایت می‌کنند. ساکروم تکیه گاه اصلی ستون فقرات است.
بر اساس یک بررسی در سال 2016، اسپوندیلوآرتریت حدود 1.35درصد که اغلب جوانان، نوجوانان یا کودکان بودند را تحت تاثیر قرار داده است. شایع‌ترین اسپوندیل آرتریت اسپوندیلیت آنکیلوزان یا التهاب مفاصل کمر است. اسپوندیلوآرتریت باعث التهاب تاندون‌ها و رباط‌ها در محل ورود آن‌ها به استخوان می‌شود که به انتزیت معروف است.
آرتریت پسوریاتیک
آرتریت پسوریاتیک (PsA)، زیرگروهی از اسپوندیلوآرتریت، می‌تواند علائم کمری را نیز ایجاد کند. به طور معمول، PsA افراد مبتلا به پسوریازیس را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما این وضعیت می‌تواند در افراد بدون پسوریازیس نیز رخ دهد.
کمردرد یکی از علائم PsA است. به گفته بنیاد آرتریت، حدود 20درصد از افراد مبتلا به این بیماری درگیری ستون فقرات دارند. در برخی موارد، رشد بیش از حد استخوان می‌تواند باعث جوش خوردن مهره‌ها و باعث سفتی و درد در هنگام حرکت شود.
آرتریت انتروپاتیک
آرتریت انتروپاتیک یا روده‌ای زیرگروه دیگری از اسپوندیلوآرتریت است. این بیماری بر افراد مبتلا به بیماری‌های التهابی روده مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو تاثیر می‌گذارد. آرتریت انتروپاتیک مفاصل ساکروایلیاک را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث کمردرد می‌شود. از هر 5 نفر مبتلا به بیماری التهابی روده 1 نفر به آرتریت انتروپاتیک مبتلا می‌شود.
پوکی استخوان
پوکی استخوان باعث می‌شود استخوان ها جرم خود را از دست دهند و حتی با کوچک‌ترین ضربه‌ها شکننده و مستعد آسیب شوند. پوکی استخوان در درجه اول به دلیل افزایش سن، کاهش هورمون‌ها و بیماری‌های التهابی مزمن است.
هنگامی که پوکی استخوان بر ستون فقرات تاثیر می‌گذارد، قسمت‌های داخلی اسفنجی و جامد بیرونی مهره‌ها با گذشت زمان ضعیف و دردناک می‌شوند. در نهایت، فروپاشی استخوان ممکن است رخ دهد که در نهایت می‌تواند منجر به آرتریت دژنراتیو ثانویه (استئوآرتریت) شود.
تشخیص التهاب مفاصل کمر
دلایل احتمالی بسیاری برای کمردرد وجود دارد، برای یافتن علت کمردرد یک فرد و تعیین اینکه آیا التهاب مفاصل کمر وجود دارد یا خیر، پزشک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و ممکن است اسکن‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس، اسکن MRI، سی تی اسکن یا مطالعات تراکم استخوان را نیز توصیه کند.
پزشک همچنین از فرد در مورد موارد زیر پرسش خواهد کرد:
- علائم آن‌ها
- الگو و محل درد
- دامنه حرکت در قسمت پایین کمر
- هر گونه سابقه خانوادگی آرتریت یا کمردرد
درمان التهاب مفاصل کمر
- داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی بدون نسخه (NSAIDs) می‌توانند درد را تسکین دهند و به کاهش التهاب کمک کنند. استامینوفن نیز می‌تواند درد را کاهش دهد. اگر داروی استاندارد موثر نباشد، پزشکان می‌توانند در صورت لزوم NSAID های قوی‌تری را تجویز کنند
- برخی از داروها می‌توانند پیشرفت آرتریت را کاهش دهند، از جمله داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARDs)
- درمان‌های تسکین سریع التهاب مفاصل کمر شامل کمپرس سرد و گرم برای بهبود جریان خون، کاهش تورم و تسکین اسپاسم عضلانی است
- فیزیوتراپی می‌تواند دامنه حرکتی و انعطاف‌پذیری فرد را بهبود بخشد و در عین حال استحکام ماهیچه‌ها و استخوان‌ها را تقویت کند و در نهایت تقویت هسته می‌تواند ستون فقرات را تثبیت کند
- فعالیت بدنی منظم می‌تواند درد را کاهش دهد و تحرک، خلق و خو و کیفیت زندگی افراد مبتلا به آرتریت را بهبود بخشد. همچنین به کاهش خطر سایر مشکلات سلامتی مانند بیماری قلبی و دیابت کمک می‌کند
- جراحی، مانند تعویض مفصل یا جراحی فیوژن مفصل، می‌تواند بهترین گزینه برای برخی از افراد مبتلا به آرتریت شدید باشد
موارد زیر می‌تواند به کاهش علائم التهاب مفاصل کمر کمک کند:
- حفظ وزن متوسط
- پیروی از یک رژیم غذایی سالم، از جمله غذاهایی که التهاب را کاهش می‌دهند
- اجتناب از سیگار کشیدن
- اجتناب از مصرف الکل زیاد
جلوگیری از التهاب مفاصل کمر
اقدامات احتیاطی که برای سلامت کلی کمر انجام می‌شود نیز می‌تواند به جلوگیری از پیشرفت یا بدتر شدن آرتریت کمر کمک کند.
این اقدامات شامل:
- کاهش خطر آسیب با بلند کردن صحیح وسایل سنگین
- تمرین وضعیت بدنی مناسب
- ورزش منظم
- حفظ وزن متوسط
- خوردن یک رژیم غذایی سالم
- پوشیدن کفش‌های مناسب، زیرا برخی از کفش‌ها می‌توانند وضعیت بدن را از بین ببرند و مشکلات طولانی‌مدتی ایجاد کنند
- ترک سیگار
- افراد معمولا می‌توانند التهاب مفاصل کمر و علائم آن را در خانه یا با کمک پزشک مدیریت کنند.
التهاب مفاصل کمر چقدر شایع است؟
اسپوندیلیت آنکیلوزان متعلق به گروهی از بیماری‌ها به نام اسپوندیلوآرتروپاتی است به طوری که از هر 1000 آمریکایی بین 3 تا 13 نفر به یکی از این بیماری‌ها مبتلا هستند.
چه کسانی ممکن است به التهاب مفاصل کمر مبتلا باشند؟
هر فردی ممکن است به AS مبتلا شود، با این حال مردان را بیشتر از زنان مبتلا می‌کند. علائم معمولا در افراد بین 17 تا 45 سال ظاهر می‌شود. اسپوندیلیت آنکیلوزان یک پیوند ژنتیکی دارد و ممکن است در خانواده‌ها ایجاد شود.
چه چیزی باعث التهاب مفاصل کمر می شود؟
حدود 95درصد از افراد مبتلا به التهاب مفاصل کمر دارای تنوع ژن آنتی ژن B لکوسیت انسانی (HLA-B) هستند. این ژن تغییر یافته یا جهش یافته پروتئینی به نام HLA-B27 تولید می‌کند که خطر بیماری را افزایش می‌دهد. با این حال اکثر افراد دارای ژن HLA-B جهش یافته به AS مبتلا نمی‌شوند. در واقع، 80درصد از کودکانی که ژن جهش یافته را از والدین مبتلا به AS به ارث می‌برند، به این بیماری مبتلا نمی‌شوند. گفتنی است که بیش از 60 ژن با این بیماری مرتبط هستند.
داشتن یکی از این شرایط نیز ممکن است خطر ابتلا در افراد را افزایش دهد:
- بیماری کرون
- کولیت زخمی
- پسوریازیس
نشانه‌های التهاب مفاصل کمر چیست؟
علائم معمولا در سنین 17 تا 45 سالگی ظاهر می‌شوند، اما ممکن است در کودکان کوچک‌تر یا بزرگسالان بزرگ‌تر ایجاد شوند. برخی از افراد درد مداوم دارند، در حالی که برخی دیگر علائم خفیف‌تری را تجربه می‌کنند. علائم ممکن است تشدید شوند و بهبود یابند. اگر مبتلا به التهاب مفاصل کمر هستید، ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:
- درد و سفتی کمر
- درد لگن
- درد مفاصل
- گردن درد
- دشواری در تنفس
- خستگی
- از دست دادن اشتها و کاهش وزن بدون دلیل
- درد شکم و اسهال
- بثورات پوستی
- مشکلات بینایی
التهاب مفاصل کمر چگونه تشخیص داده می‌شود؟
هیچ آزمایشی وجود ندارد که به طور قطعی التهاب مفاصل کمر را تشخیص دهد. پس از بررسی علائم و سابقه خانوادگی، پزشک یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. ممکن است یک یا چند مورد از آزمایش‌های زیر برای کمک به تشخیص تجویز شود:
- اسکن تصویربرداری: اسکن رزونانس مغناطیسی (MRI) می‌تواند مشکلات ستون فقرات را زودتر از اشعه ایکس سنتی تشخیص دهد. با این حال پزشک ممکن است برای بررسی آرتروز یا رد سایر مشکلات، عکس‌برداری با اشعه ایکس ستون فقرات را تجویز کند
- آزمایش خون: آزمایش خون می‌تواند وجود ژن HLA-B27 را بررسی کند. حدود 8درصد از افراد اروپایی تبار دارای این ژن هستند، اما تنها یک چهارم آن‌ها به التهاب مفاصل کمر مبتلا می‌شوند
عوارض التهاب مفاصل کمر چیست؟
التهاب مفاصل کمر ممکن است بیشتر ستون فقرات را تحت تاثیر قرار دهد. این بیماری می‌تواند مفاصل را در لگن، شانه‌ها، لگن و زانو و بین ستون فقرات و دنده‌ها ملتهب کند. افراد مبتلا به AS بیشتر در معرض شکستگی ستون فقرات (شکستگی مهره ها) هستند. سایر عوارض عبارتند از:
- مهره‌های جوش خورده (آنکیلوز)
- کیفوز (انحنای ستون فقرات به سمت جلو)
- پوکی استخوان
- التهاب چشم دردناک (آریت یا یووئیت) و حساسیت به نور (فتوفوبیا)
- بیماری‌های قلبی، از جمله آئورتیت، آریتمی و کاردیومیوپاتی
- درد قفسه سینه که بر تنفس تأثیر می‌گذارد
- التهاب فک
- سندرم دم اسب (اسکار و التهاب عصبی)
التهاب مفاصل کمر چگونه مدیریت یا درمان می‌شود؟
التهاب مفاصل کمر یک بیماری مادام‌العمر است. در حالی که هیچ درمانی برای آن وجود ندارد، اما برخی روش‌هامی‌توانند از عوارض طولانی مدت جلوگیری کنند و آسیب مفاصل و درد را کاهش دهند. درمان‌ها عبارتند از:
- ورزش: فعالیت بدنی منظم می‌تواند پیشرفت بیماری را کند یا متوقف کند. بسیاری از افراد زمانی که غیر فعال هستند درد بیشتری را تجربه می‌کنند. به نظر می‌رسد حرکت و ورزش درد را کاهش می‌دهد. پزشک می‌تواند ورزش‌های ایمن را توصیه کند.
- دارو: داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs): NSAID ها، از جمله ایبوپروفن (Advil®) و ناپروکسن (Aleve®)، درد و التهاب را کاهش می‌دهند. داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARDs): داروهایی مانند سولفاسالازین باعث کاهش درد و تورم مفاصل می‌شود. این داروها همچنین ضایعات ناشی از بیماری التهابی روده را درمان می‌کنند. DMARDهای جدیدتر به نام بیولوژیک با تغییر سیستم ایمنی به کنترل التهاب کمک می‌کنند. بیولوژیک‌ها شامل فاکتور نکروز تومور (TNF) و مهارکننده‌های اینترلوکین (IL-17) هستند.
- کورتیکواستروئیدها: کورتیکواستروئیدهای تزریقی به طور موقت درد و التهاب مفاصل را کاهش می‌دهند.
- جراحی: تعداد کمی از افراد مبتلا به التهاب مفاصل کمر ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند. جراحی تعویض مفصل یک مفصل مصنوعی را کاشت می‌کند و کیفوپلاستی انحنای ستون فقرات را اصلاح می‌کند.
چه اقدامات دیگری برای مدیریت یا درمان التهاب مفاصل کمر می توانم انجام داد؟
علاوه بر درمان‌های استاندارد AS، این مراحل ممکن است به کاهش التهاب و درد نیز کمک کند:
- رژیم غذایی مغذی: غذاهای سرخ شده، گوشت‌های فرآوری شده و غذاهای پرچرب و قند می‌توانند اثر التهابی داشته باشند. رژیم‌های ضدالتهابی، مانند رژیم مدیترانه‌ای، ممکن است به مبارزه با التهاب کمک کند
- حفظ وزن سالم: چاقی و اضافه وزن به مفاصل و استخوان‌ها فشار وارد می‌کند
- کاهش مصرف الکل: نوشیدن بیش از حد الکل می‌تواند استخوان‌ها را ضعیف کرده و خطر پوکی استخوان را افزایش دهد
- ترک سیگار: مصرف تنباکو آسیب ستون فقرات را تسریع و درد را تشدید می‌کند
چگونه می توانم از التهاب مفاصل کمر جلوگیری کنم؟
از آنجایی که اسپوندیلیت آنکیلوزان هیچ علت شناخته شده‌ای ندارد، هیچ راهی برای پیشگیری از آن نیز وجود ندارد.
پیش آگهی (چشم انداز) برای افرادی که التهاب مفاصل کمر دارند چیست؟
علائم اسپوندیلیت آنکیلوزان ممکن است به تدریج با افزایش سن بدتر شود. این وضعیت به ندرت ناتوان‌کننده یا تهدید کننده زندگی است. با این حال، علائمی مانند درد مفاصل ممکن است در توانایی شما برای انجام کارهایی که دوست دارید تداخل ایجاد کند. مداخلات اولیه التهاب و درد را کاهش می‌دهد. در نهایت ترکیبی از فعالیت بدنی و داروها می‌تواند کمک کننده باشد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر علائم زیر را تجربه کردید ، باید با پزشک تماس بگیرید:
- درد قفسه سینه
- دشواری در تنفس
- مشکلات بینای
- کمر درد شدید یا سایر دردهای مفصلی
- سفتی ستون فقرات
- کاهش وزن بی دلیل
یادداشت پایانی
التهاب مفاصل کمر نوعی آرتریت است که بیشتر ستون فقرات را درگیر می‌کند و یک بیماری مادام‌العمر بدون درمان است. با این حال ورزش، داروها و تغییرات سبک زندگی می‌تواند به مدیریت علائم کمک کند تا بتوانید از یک زندگی طولانی و پربار لذت ببرید. به ندرت پیش می‌آید که فردی مبتلا به AS به شدت ناتوان شود.
