التهاب مفصل لگن و آشنایی به 3 روش درمانی تهاجمی، غیر تهاجمی و گیاهی
التهاب مفصل لگن یکی از عوارض ناشی از آرتریت است که می‌تواند باعث درد و سفتی مفاصل شود. بیش از 100 نمونه مختلف از آرتروز وجود دارد که می‌توانند بر مفاصل مختلف بدن از جمله لگن و زانو تاثیر بگذارند. این بیماری‌ها در بین زنان و مردان بالای 50 سال، به ویژه بانوان بیشتر دیده می‌شوند.
التهابات مفصلی زمانی رخ می‌دهند که سیستم ایمنی بدن بیش از حد فعال شده و به بافت‌های سالم حمله می‌کند. این بیماری می‌تواند به صورت التهاب و درد در چندین مفصل مختلف بدن مانند التهاب مفصل لگن، زانو، مچ پا و… به وجود بیاید. همچنین این التهابات می‌توانند بسیاری از اندام‌های بدن مانند پوست، چشم و قلب را به طور همزمان تحت تاثیر قرار دهند.
التهاب مفصل لگن یک نمونه از مزمن‌ترین و دردناک‌ترین نوع التهابات مفصلی است که می‌تواند کیفیت زندگی بیمار را کاهش دهد. این نوع التهاب مانند سایر بیماری‌های خود ایمنی درمانی ندارد؛ اما با یکسری داروها و روش‌ها می‌توان از پیشرفت و درد آن جلوگیری کرد.
انواع التهابات مفصل لگن
سه نوع آرتریت التهابی وجود دارد که باعث ایجاد علائم درد و التهاب مفصل لگن می‌شوند:
- روماتیسم مفصلی
- اسپوندیلیت آنکیلوزان
- لوپوس اریتماتوز سیستمیک
اگرچه هیچ درمانی برای آرتریت التهابی وجود ندارد، اما پیشرفت‌های زیادی در درمان آن به‌ویژه در توسعه داروهای جدید صورت گرفته است. تشخیص و درمان به موقع می‌تواند با جلوگیری از آسیب شدید به مفصل، به بیماران کمک کند تا تحرک و عملکرد خود را حفظ کنند.
آناتومی مفصل لگن
مفصل ران یک مفصل توپ و کاسه‌ای شکل است که در حفره‌ای توسط استابولوم که بخشی از استخوان لگن بزرگ است قرار می‌گیرد.
یک بافت لغزنده به نام غضروف مفصلی سطح توپ و حفره را می‌پوشاند. این بافت غضروفی یک سطح صاف و کم اصطکاک ایجاد می‌کند که به استخوان‌ها اجازه می‌دهد به راحتی روی یکدیگر سر بخورند.
سطح مفصل توسط یک پوشش نازک به نام سینوویوم پوشیده می‌شود. در یک لگن سالم، سینوویوم مقدار کمی مایع تولید می‌کند. این مایع می‌تواند غضروف را روان و به حرکت آن کمک کند.
علت التهاب مفصل لگن چیست؟
علت دقیق آرتریت التهابی و تعداد دیگری از بیماری‌های خود ایمنی هنوز مشخص نشده، اگرچه شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد ژنتیک در ایجاد بعضی از این بیماری‌ها نقش دارد.
شایع‌ترین شکل آرتریت در لگن استئوآرتریت است. آرتریت یا ساییدگی به مرور زمان باعث آسیب به غضروف می‌شود و معمولا با دردهای شدید بعد از میانسالی خود را نشان می‌دهد.
آرتریت التهابی می‌تواند در اشخاص مختلف با هر سنی ایجاد شود و اغلب در اوایل بزرگسالی علائمی از خود نشان می‌دهد.
- روماتیسم مفصلی
در آرتریت روماتوئید سینوویوم ضخیم و متورم می‌شود و یکسری مواد شیمیایی تولید می‌کند که به غضروف مفصلی پوشاننده استخوان حمله کرده و آن را از بین می‌برند. آرتریت روماتوئید اغلب یک مفصل را در هر دو طرف بدن درگیر می‌کند، بنابراین در این بیماری هر دو قسمت لگن ممکن است تحت تاثیر قرار بگیرند.
- اسپوندیلیت آنکیلوزان
اسپوندیلیت آنکیلوزان یک التهاب مزمن در ستون فقرات است که اغلب باعث کمردرد و سفتی مفاصل می‌شود. در این بیماری امکان دارد که مفاصل دیگر از جمله لگن تحت تاثیر قرار بگیرند.
- لوپوس اریتماتوز سیستمیک
لوپوس اریتماتوز سیستمیک می‌تواند باعث التهاب در هر قسمت‌های مختلفی از بدن شود و اغلب مفاصل، پوست و سیستم عصبی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری در اکثر موارد در زنان بالغ و جوان دیده می‌شود.
افراد مبتلا به لوپوس اریتماتوز سیستمیک بیشتر در معرض استئونکروز مفصل ران هستند. استئونکروز یک نوع بیماری است که باعث مرگ سلول‌های استخوانی، تضعیف ساختار استخوانی و منجر به ناتوانی آرتریت می‌شود.
از دیگر علت‌های ایجاد التهاب مفصل لگن می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- حادثه و ضربه شدید در ناحیه لگن
- تاندونیت
- التهاب تاندون‌هایی که استخوان‌ها را به عضلات متصل می‌کنند می‌تواند باعث التهاب در مفاصل لگن شود.
- التهاب مفصل لگن در بارداری
درد لگن در دوران بارداری و پس از زایمان در بین زنان بسیار شایع است. امکان دارد که زنان این درد لگن را در قسمت تحتانی شکم خود حس کنند، اگرچه گاهی اوقات این درد به پشت و بالای ران‌ها نیز سرایت می‌کند. این نوع از درد لگن می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد.
درد و التهاب مفصل لگن در بارداری به این دلیل است که در طول بارداری هورمون‌هایی در بدن زن تولید می‌شوند که باعث ایجاد شل شدگی و نرمی بافت‌های همبند (مفاصل و غضروف‌ها) خواهد شد.
به همین دلیل مفاصل و رباط‌های موجود در بین استخوان‌ها شروع به شل شدن می‌کنند. این انعطاف‌پذیری در بدن مادر در زمان زایمان طبیعی به خروج نوزاد کمک می‌کند؛ اما اگر میزان تولید این هورمون‌ها و شل شدگی مفاصل بیش از حد طبیعی باشد می‌تواند باعث ایجاد مشکلات و عوارضی بعدی یعنی ایجاد آسیب‌های ماندگار در مفاصل شود.
همچنین بخشی از درد در قسمت لگن و کمر مادر باردار به دلیل وضعیت بارداری، وزن جنین و نوزاد و همچنین افزایش وزن مادر است.
یکی دیگر از دلایل درد در قسمت لگن نیر می‌تواند فشار بر اعصاب سیاتیک به دلیل افزایش وزن و فشار روی مفاصل باشد.
التهاب مفصل لگن در کودکان
مشکل التهاب مفصل لگن در کودکان می‌تواند علت‌های مختلفی داشته باشد. از این عوامل می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- صدمات و آسیب‌ها
- ستنووریت گذرا یا التهاب گذرای مفصل
- عفونت مفصلی یا آرتریت سپتیک
- عفونت استخوان یا استئومیلیت
- کیست استخوان
- سرطان‌ها مانند سرطان استخوان یا خون
علائم التهاب مفصل لگن
آرتریت التهابی ممکن است یک دسته از علائم عمومی مانند تب، از دست دادن اشتها و خستگی را در سراسر بدن ایجاد کند. در این بین مفصل ران و لگن تحت تاثیر آرتریت التهابی دردناک و سفت می‌شود.
همچنین باید گفت که این بیماری علائم دیگری نیز ایجاد می‌کند. این علائم شامل:
- درد مبهم و دردناک در کشاله ران، قسمت خارجی ران، زانو یا باسن
- دردی که در صبح یا بعد از مدتی نشستن یا استراحت بدتر می‌شود، اما با فعالیت کاهش می‌یابد
- افزایش درد و سفتی با فعالیت شدید
- لنگی و مشکل در راه رفتن به دلیل درد بسیار شدید در قسمت مفصل
التهاب مفصل لگن چگونه بر زندگی فرد تاثیر می‌گذارد؟
بسیاری از افراد مبتلا به التهاب مفصل لگن در ابتدای شروع آسیب هیچ علائمی ندارند و زمانی که بیماری پیشرفت می‌کند علائم آن ظاهر می‌شوند.
در آرتروز مفصل لگن، درد به تدریج در طی چند ماه یا چند سال کم کم خود را نشان می‌دهد و بر زندگی شخص تاثیر می‌گذارد. همچنین باید گفت که علائم درد و دیگر عوارض ناشی از این بیماری به صورت دوره‌ای می‌آیند و می‌روند و درد در پایان روز بدتر می‌شوند.
نواحی درد ناشی از این بیماری در قسمت کمر، باسن و کشاله ران است. همچنین برخی از افراد از بالای ران خود تا زانو احساس ناراحتی می‌کنند. گاهی حتی می‌توان این درد را تا مچ پا احساس کرد که به آن درد ارجاعی یا تشعشعی می‌گویند.
اگر لگن به شدت تحت تاثیر این بیمار قرار گرفته باشد، راه رفتن، ایستادن یا خم شدن ناگهانی برای بیمار با سختی همراه می‌شود. همچنین ممکن است لگن برای چند لحظه دچار قفل شدگی شود.
در افرادی که به آرتروز پیشرفته لگن مبتلا هستند، عضلات اطراف لگن به دلیل استفاده نکردن از آن‌ها به مرور زمان کوچک‌تر و ضعیف‌تر می‌شوند. همین موضوع فشار بیشتری را به مفصل وارد می‌کند.
بهترین کاری که افراد مبتلا به التهاب مفصل لگن می‌توانند انجام دهند این است که در خانه یکسری ورزش‌های توصیه شده را انجام دهند. این کار باعث تقویت عضلات حمایت‌کننده مفصل ران و لگن خواهد شد.
گاهی اوقات اثرات آرتروز می‌تواند باعث ایجاد احساس افسردگی یا اضطراب در افراد شود. همچنین این بیماری بر الگوی خواب و حتی روابط بیمار نیز اثر می‌گذارد.
نحوه تشخیص درد و التهاب مفصل لگن
در ابتدا پزشک در مورد سابقه پزشکی و علائم بیمار سؤالاتی می‌پرسد، سپس معاینه فیزیکی را انجام می‌دهد و آزمایش‌های تشخیصی را تجویز می‌کند. این آزمایش‌ها شامل:
- معاینه جسمی
در طول معاینه فیزیکی، پزشک دامنه حرکتی لگن بیمار را ارزیابی می‌کند. افزایش درد در طول بعضی از حرکات ممکن است نشانه‌ای از آرتریت التهابی باشد. پزشک همچنین به دنبال لنگی یا مشکلات دیگر در راه رفتن به دلیل سفتی لگن می‌گردد.
- تصویر برداری با اشعه ایکس، سی تی اسکن یا MRI
تصویربرداری با اشعه ایکس تصاویر دقیقی از ساختارهای متراکم مانند استخوان ارائه می‌دهد. عکس‌برداری با اشعه ایکس از لگن یک شخص می‌تواند نشان دهد که آیا نازک شدن یا فرسایش در استخوان‌ها، از دست دادن فضای مفصلی یا مایع اضافی در مفصل وجود دارد یا دلیل درد و ناراحتی مشکل و بیماری دیگری است.
MRI و سی تس اسکن می‌توانند تصاویر دقیقی از بافت‌ها و اندام‌های بدن ارائه دهند.
- آزمایشات خون
در آزمایش خون وجود یا عدم وجود فاکتورهای روماتوئید یا هر آنتی‌بادی دیگری که نشان دهنده آرتریت التهابی است مشخص می‌شود.
درمان التهاب مفصل لگن
اگرچه هیچ درمانی برای آرتریت التهابی وجود ندارد، اما یکسری راهکارهای درمانی وجود دارند که می‌توانند به جلوگیری از تخریب مفاصل، کاهش درد و بهتری شدن کیفیت زندگی بیمار کمک کنند.
آرتریت التهابی اغلب توسط تیمی از متخصصان مراقبت‌های بهداشتی، از جمله روماتولوژیست‌ها، فیزیوتراپیست‌ها و کاردرمان‌گران، متخصصان توانبخشی و جراحان ارتوپد درمان می‌شود.
درمان غیر جراحی التهاب مفصل لگن
برنامه درمانی برای مدیریت علائم کاملا به نوع و شدت التهابات مفصلی بیمار بستگی دارد. برای اکثر بیماران ترکیبی از روش‌های درمانی (انجام چندین روش درمانی به صورت هم زمان) بهترین نتیجه را می‌دهد.
در ادامه با چند روش درمانی غیر جراحی آشنا می‌شویم:
- داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی یا NSAIDs
داروهایی مانند ناپروکسن و ایبوپروفن درد را تسکین می‌دهند و به کاهش التهاب کمک می‌کنند. NSAID ها به دو صورت بدون نسخه و با نسخه پزشک در دسترس هستند؛ اما بهتر است که مصرف این نوع داروها با تجویز و تشخیص پزشک صورت گیرد.
- مصرف کورتیکواستروئیدها
کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزون از انواع داروهای ضد التهاب قوی به شمار می‌روند. این داروها را می‌توان به صورت خوراکی، تزریقی یا به عنوان کرم‌های موضعی (ماساژ مستقیم روی پوست) مصرف کرد.
- داروهای ضد روماتیسمی اصلاح‌کننده بیماری یا DMARDs
این داروها روی سیستم ایمنی اثر می‌گذارند و به کند کردن پیشرفت بیماری کمک می‌کنند. متوترکسات و سولفاسالازین معمولا از انواع داروهای DMARD هستند که برای این دسته از بیماران تجویز می‌شوند.
- فیزیوتراپی
انجام تمرینات خاص فیزیوتراپی می‌تواند به افزایش دامنه حرکتی لگن و تقویت عضلات حمایت‌کننده مفصل کمک کند. علاوه بر این، ورزش منظم و با شدت متوسط امکان دارد که باعث کاهش سفتی و بهبود استقامت عضلات و ماهیچه‌ها شود. همچنین شنا برای افراد مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان بسیار مناسب است.
- استفاده از دستگاه‌های کمکی
استفاده از عصا، واکر، ویلچر و… می‌تواند انجام وظایف روزمره را برای بیماران آسان‌تر کند. این وسایل کمکی به بیمارانی که میزان التهابات مفصلی آن‌ها به شدت بالا است توصیه می‌شود. همچنین استفاده از این نوع وسایل به کاهش فشار روی مفاصل آسیب دیده نیز کمک می‌کند.
درمان التهاب مفصل لگن از طریق جراحی
اگر درمان‌های غیرجراحی به اندازه کافی درد بیمار را تسکین ندهند، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. نوع جراحی به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- سن بیمار
- وضعیت مفصل ران
- نوع آرتریت التهابی که باعث مشکل و التهاب شده
- میزان پیشرفت بیماری
رایج‌ترین روش‌های جراحی که برای آرتریت التهابی لگن استفاده می‌شود شامل تعویض کامل مفصل لگن و سینووکتومی است.
- تعویض کامل مفصل لگن
در این روش پزشک غضروف و استخوان آسیب دیده را برمی‌دارد و سپس یک مفصل فلزی یا پلاستیکی جدید را برای بازیابی عملکرد مفصل قرار می‌دهد. اغلب تعویض کامل مفصل برای بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید یا اسپوندیلیت آنکیلوزان برای تسکین درد و بهبود دامنه حرکتی توصیه می‌شود.
در تعویض کامل مفصل ران، هر دو سر استخوان ران و حفره (کاسه لگن) با یک وسیله مصنوعی جایگزین می‌شوند.
- سینووکتومی
سینووکتومی برای برداشتن بخشی از مفصل یا تمام آن (سینوویوم) انجام می‌شود. این روش زمانی موثر است که التهاب محدود به پوشش مفصلی باشد و غضروف مفصلی که استخوان‌ها را می‌پوشاند تحت تاثیر قرار نگرفته باشد. به طور کلی، این روش فقط برای درمان مراحل اولیه آرتریت التهابی کاربرد دارد.
عوارض جراحی التهاب مفصل لگن
در هر جراحی عوارضی وجود دارد و پزشکان اقداماتی را برای به حداقل رساندن این خطرات انجام می‌دهند.
شایع‌ترین عوارض جراحی تعویض و ترمیم مفصل لگن عبارت‌اند از:
- عفونت
- خونریزی بیش از حد
- لخته شدن خون
- آسیب به رگ‌های خونی یا شریان‌ها
- دررفتگی (در زمان تعویض کامل مفصل ران)
- نابرابری طول اندام (در کل تعویض مفصل ران)
قبل از جراحی، پزشک تمام عوارض احتمالی را باید با بیمار در میان بگذارد.
دوره بهبودی بعد از جراحی
مدت زمان لازم برای بهبودی و از سرگیری فعالیت‌های روزانه به عوامل مختلفی از جمله سلامت عمومی و نوع عمل جراحی بستگی دارد. در ابتدا ممکن است که بیمار برای راه رفتن به عصا یا واکر نیاز داشته باشد. همچنین فیزیوتراپی نیز برای کمک به بازیابی قدرت لگن و دامنه حرکتی به بیماران توصیه می‌شود.
درمان گیاهی التهاب مفصل لگن
داروهای گیاهی و طبیعی که برای درمان التهاب و کاهش درد و تورم استفاده می‌شوند، عبارت‌اند از:
- کپسایسین
این ماده شیمیایی در فلفل قرمز هندی و سبز قرار دارد و باعث حذف انتقال‌دهنده عصبی P می‌شود و التهاب را کاهش می‌دهد.
روش مصرف: یک دوم فنجان روغن زیتون را با دو قاشق غذاخوری پودر فلفل هندی مخلوط کرده و در یک ظرف به آرامی گرم کنید. مخلوط را هم بزنید تا جایی که پودر فلفل در روغن حل شود. بعد از سرد شدن آن را در ظرفی نگهداری کنید و هر روز با آن محل التهاب را ماساژ دهید
- روغن اکالیپتوس
این روغن به صورت موقت التهاب و درد ناشی از آن را کاهش می‌دهد. روغن اکالیپتوس حاوی موادی است که با گرم کردن و افزایش جریان خون می‌توانند درد و التهاب را کاهش دهند.
روش اول مصرف: 10 قطره از این روغن را با 1 قاشق غذاخوری وازلین مخلوط کنید و با آن محل درد را ماساژ دهید
روش دوم مصرف: چند قطره از این روغن را در وان آب گرم بریزید و در آن به مدت 20 تا 30 دقیقه دراز بکشید.
- زنجبیل
این ماده اسید سالیسیلات دارد که به آنزیم‌ها موجود در سلول‌ها متصل می‌شوند و از تولید پروستاگلاندین‌ها که سبب التهاب مفاصل می‌شوند جلوگیری می‌کنند.
روش مصرف: 3 فنجان آب را با 1 قاشق غذاخوری زنجبیل رنده شده مخلوط کرده و به مدت 10 دقیقه بجوشانید. سپس به آن عسل اضافه کنید و بنوشید
- چای سبز
این ماده حاوی پلی فنول و آنتی اکسیدان است که اثرات ضدالتهابی دارند. مصرف چای سبز و قرار دادن آن در رژیم مصرفی روزانه باعث کاهش درد و التهاب مفصلی می‌شود.
- ریشه باباآدم
این داروی گیاهی برای کاهش التهاب مورد استفاده قرار می‌گیرد.
روش مصرف: یک تکه ریشه خشک شده از این گیاه را خرد کنید و در آب در حال جوش بریزد و30 دقیقه صبر کنید. سپس آن را بنوشید
- دمنوش تخم کرفس
کرفس خاصیت ضدالتهاب، ضد تورم و درد دارد.
روش مصرف: یک قاشق چای خوری تخم کرفس را به یک فنجان آب در حال جوش اضافه کرده و بگذارید10 تا 20 دقیقه دم بکشد. سپس آن را بنوشید
- دمنوش یونجه
از این دمنوش برای درمان آرتریت، التهاب ، دیابت و آلرژی استفاده می‌کنند. مصرف این دمنوش باید تحت نظر یک متخصص طب سنتی انجام شود؛ زیرا مصرف بیش از حد آن عوارض جدیی ایجاد می‌کند.
روش مصرف: نصف قاشق چای خوری از این گیاه را در آب در حال جوش بریزد و بعد از هر وعده غذایی میل کنید.
- دمنوش دارچین
دارچین خواص ضد التهاب و آنتی اکسیدانی دارد که برای درمان و جلوگیری از پیشرفت التهابات مفصلی می‌توان از آن استفاده کرد.
روش اول مصرف: یک قاشق چای خوری پودر دارچین و یک قاشق چای خوری عسل را به یک لیوان آب گرم اضافه کنید و هر روز ناشتا مصرف کنید
روش دوم مصرف: با مقداری آب و پودر دارچین خمیری تهیه کنید و آن را دو یا سه بار در روز برای چند دقیقه روی مفاصل آسیب دیده ماساژ دهید
عوارض التهاب مفصل لگن
آرتریت التهابی لگن می‌تواند طیف وسیعی از علائم ناتوان‌کننده را ایجاد کند. از عوارض این بیماری می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- عدم توانایی در راه رفتن به مدت بیش از 10 دقیقه
- عدم توانایی در ایستادن بیش از حد
- ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزمره
- درد و ناراحتی هنگام نشستن به مدت طولانی
- مشکل در کار کردن
- مشکل در زندگی زناشویی
یادداشت پایانی
التهاب مفصل لگن دومین و از جمله شایع‌ترین التهابات مفصلی به شمار می‌رود. این عارضه در افراد بالای 50 سال و بیشتر زنان دیده می‌شود.
به طور کلی مفاصل بدن در طول زندگی یک چرخه طبیعی سایش و تعمیر را طی می‌کنند. در مواقعی به دلیل یکسری از بیماری‌های خود ایمنی این چرخه به درستی کار نمی‌کند و بدن نمی‌تواند تعمیر و بازسازی طبیعی بافت‌ها و مفاصل خود را انجام دهد، همچنین به جای این بازسازی شروع به تخریب و از بین بردن این بافت‌ها می‌کند.
التهاب مفصل لگن که یکی از انواع التهابات آرتریتی است درمان ندارد، اما با استفاده از یکسری داروها و روش‌های درمانی می‌توان مانع پیشرفت آن شد و درد و تورم ناشی از آن را کاهش داد.
